Πέθανε ο Χρόνης Μπότσογλου, κορυφαίος ζωγράφος της μεταπολεμικής γενιάς

Aπό τα σημαντικότερα κεφάλαια της σύγχρονης τέχνης στη χώρα μας, ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους της μεταπολεμικής γενιάς, μέλος των «Νέων Ελλήνων Ρεαλιστών» που έδωσαν το στίγμα μίας πολιτικής και κοινωνικής στράτευσης ενάντια στη Χούντα και πρόσωπο «κλειδί» στην αναδιοργάνωση της ΑΣΚΤ (ως Καθηγητής και Πρύτανης) τη δεκαετία του ’90, ο (εκτός από ζωγραφος) και χαράκτης και γλύπτης Χρόνης Μπότσογλου πέθανε σήμερα το πρωί. Ήταν 81 ετών και έπασχε τα τελευταία χρόνια από ανίατη ασθένεια.

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Χρόνης Μπότσογου είχε μαθητεύσει στο φροντιστήριο του Γιώργου Σαραφιανού και αργότερα σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1960-1965), στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη.

Ήταν ακόμα φοιτητής, όταν έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, στο Κέντρο Τεχνολογικών Εφαρμογών (1964), με έργα που φανέρωναν επιρροές από τον Γιώργο Μπουζιάνη. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ecole des Beaux Arts στο Παρίσι (1969-1972) με κρατική υποτροφία. Τις δεκαετίες αυτές (’60-’70), εποχές έντονων κοινωνικών και πολιτικών ζυμώσεων στην Ελλάδα και διεθνώς, συνδύασε την καλλιτεχνική δραστηριότητα με την πολιτική του δράση.

Έκφανση αυτής ήταν η δημιουργία, την περίοδο 1971-1973, στην Ελλάδα, της ομάδας «Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές» (Γιάννης Bαλαβανίδης, Kλεοπάτρα Δίγκα, Kυριάκος Kατζουράκης, Xρόνης Mπότσογλου, Γιάννης Ψυχοπαίδης). Mε τις δύο εκθέσεις τους (Αθήνα, Ινστιτούτο Γκαίτε 1972 και Θεσσαλονίκη, Γκαλερί Κοχλίας 1973), οι οποίες συνοδεύονταν από μανιφέστα και άλλα κείμενα, έδωσαν το στίγμα μιας κοινωνικής στράτευσης μέσω της εικαστικής γλώσσας του σύγχρονου ρεαλισμού, αξιοποιώντας μαζικές εικόνες και φωτογραφικά ντοκουμέντα με στόχο τον κριτικό σχολιασμό κοινωνικών καταστάσεων. Συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, δε στάθηκε τόσο η φοίτησή τους στις Σχολές Καλών Τεχνών, αλλά η Επιθεώρηση Τέχνης, όπου τέσσερις από αυτούς (Γιάννης Bαλαβανίδης, Kυριάκος Kατζουράκης, Xρόνης Mπότσογλου, Γιάννης Ψυχοπαίδης), οι οποίοι ήταν ταυτόχρονα και μέλη της εικαστικής «Ομάδας Τέχνης Α», είχαν την ευκαιρία να εικονογραφήσουν κείμενα, να γράψουν και να συζητήσουν δημόσια και ιδιωτικά, σχετικά με τους προβληματισμούς της Αριστεράς ως προς την τέχνη και την κοινωνία. «Παίρνοντας, λοιπόν, ως “πρώτη ύλη” εικόνες-ντοκουμέντα από τον Τύπο της εποχής, οι “Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές” προσπαθούν μέσα από τη ζωγραφική τους απόδοση να αποκαλύψουν την υποκειμενικότητά τους. Οι φωτογραφίες από σύγχρονα γεγονότα, οι οποίες παρουσιάζονται στις εφημερίδες της εποχής, ασφαλώς και παρουσιάζουν κάτι πραγματικό, όμως αυτό που θέλουν να αναδείξουν τα μέλη της ομάδας είναι η υποκειμενικότητα της πληροφόρησης και η συνακόλουθα κατευθυνόμενη ενημέρωση του κοινού, στα πλαίσια της κρατικής προπαγάνδας. Και μπορεί για τα σημερινά δεδομένα, η δύναμη της υποκειμενικότητας των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης να είναι κοινός τόπος, όμως για την εποχή του ’70, λίγοι ήταν οι υποψιασμένοι. Οτιδήποτε παρουσιαζόταν στις εφημερίδες και στην τηλεόραση “έπρεπε και ήταν αληθινό”», παρατηρεί η ιστορικός Τέχνης Γιώτα Χρήστου.

Την ίδια περίοδο, ο Μπότσογλου συνεργάστηκε επίσης με το «Ελεύθερο Θέατρο» (1973) και το «Κέντρο Εικαστικών Τεχνών» (1974-1976).

Το 1989 εκλέχτηκε καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου διετέλεσε Πρύτανης (2001-2005) και δίδαξε ως το 2008.

Η τέχνη του είναι κατεξοχήν ανθρωποκεντρική και, σε μεγάλο βαθμό, αυτοβιογραφική. Τον ενδιαφέρει η παρατήρηση των οικείων του –ανθρώπων και χώρων– και η εκφραστικά φορτισμένη ζωγραφική απόδοσή τους. Το χαρακτηριστικό του έργου του είναι η μελέτη της εικόνας του ανθρώπινου σώματος. Δημιουργεί γυμνά, αυτοπροσωπογραφίες και προσωπογραφίες.

Τις τελευταίες δεκαετίες στις τεχνικές που είχε επιλέξει (ελαιογραφία, υδατογραφία και χαρακτική σε χαλκό) προσθέτει και νέα υλικά (γύψινα γλυπτά και μεταλλικές κατασκευές).

Έχει κάνει περισσότερες από 50 ατομικές και πολλές δεκάδες ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συμμετείχε στη Μπιενάλε του Sao Paulo (1969) και στη Μπιενάλε Χαρακτικής (Χαϊδελβέργη, 1988). Αναδρομικές του εκθέσεις έχουν παρουσιαστεί στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου (1986) και στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (Θεσσαλονίκη, 1991).

Από τα σημαντικότερα έργα του θεωρείται η «Προσωπική Νέκυια», πολύπτυχη ζωγραφική εγκατάσταση  που αποτελείται από 26ι μεγάλων διαστάσεων πίνακες, οι οποίοι αναπτύσσονται περιμετρικά και σχηματίζουν δυο Χορούς, έναν ανδρών και ένα γυναικών, που περιβάλλουν την κεντρική γονατιστή φιγούρα του νεκρομάντη. Ως νεκρομάντης παρουσιάζεται ο ίδιος ο καλλιτέχνης, ο οποίος ανακαλεί στη μνήμη του πρόσωπα με τα οποία είχε συνδεθεί και είχαν παίξει σπουδαίο ρόλο στη ζωή του, αλλά δεν υπάρχουν πια. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Μουσείο Μπενάκη (Αθήνα, 2002), και στη συνέχεια στην Πύλη Αμμοχώστου (Κύπρος, 2003), στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη, 2003), στην Πινακοθήκη Κυκλάδων (αναδρομική, Ερμούπολη, Σύρος, 2008), στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αναδρομική, Αθήνα, 2010) και στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας (Ιταλία, 2011)

Ο Χρόνης Μπότσιογλου εικονογράφησε βιβλία και συνεργάστηκε με λογοτέχνες και θεωρητικούς, δημοσιεύοντας τακτικά κείμενά του.

Έχει εκδώσει τα βιβλία «Ημερολόγια ταξίδια» (1994), «Ψευτοδοκίμια» (2000) και «Το χρώμα της σπουδής» (2005), με κείμενά του σχετικά με την τέχνη. Το 1998, εξέδωσε την ποιητική συλλογή με τίτλο «Σπουδή στο μαύρο».

Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, στην Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, στο Μουσείο Φρυσίρα, στη Συλλογή Σωτήρη Φέλιου, καθώς και σε ιδιωτικά μουσεία και συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Πηγή:efsyn.gr