Το κόστος των τροφίμων λειτουργεί ως βασικός μοχλός της ακρίβειας, με τον πληθωρισμό να παραμένει πεισματικά αυξημένος, εξαιτίας παραγόντων που συντηρούν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.
Η ακρίβεια εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα βάρη για τα νοικοκυριά, με τους καταναλωτές σε ολόκληρη την Ευρώπη να πληρώνουν σημαντικά περισσότερα σε σχέση με την προ Covid εποχή. Παρά το γεγονός ότι ο γενικός πληθωρισμός έχει επιστρέψει κοντά στον στόχο του 2% της ΕΚΤ σε αρκετές χώρες (εκτός Ελλάδας), τα νοικοκυριά χαμηλών εισοδημάτων βρίσκονται σε αυξανόμενη πίεση.
Τρόφιμα: Ο βασικός παράγοντας πίεσης
Στην Ελλάδα, το κόστος τροφίμων αυξήθηκε τον Αύγουστο 2025 κατά 2,20% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024. Την τελευταία πενταετία ο πληθωρισμός τροφίμων έχει εκτοξευθεί κατά 30%, μετατρέποντας την ακρίβεια στο κορυφαίο και άλυτο πρόβλημα των πολιτών.
Στην ευρωζώνη, ο πληθωρισμός τροφίμων έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ άνω του 15% και σήμερα παραμένει στο 3,2%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Αυγούστου 2025. Ένα στα τρία άτομα δηλώνει ότι ανησυχεί για το αν μπορεί να αντέξει το καθημερινό κόστος φαγητού.
Βασικά αγαθά όπως το κρέας έχουν αυξηθεί πάνω από 30%, το γάλα πάνω από 40% και το βούτυρο πάνω από 50% σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία.
Από την πανδημία στην κλιματική κρίση
Στη χώρα μας, οι εξηγήσεις για τις αυξήσεις ξεκίνησαν με την πανδημία Covid-19, συνεχίστηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενισχύθηκαν από τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή και σήμερα παρατείνονται υπό την απειλή της κλιματικής κρίσης. Οι παράγοντες αυτοί επηρέασαν έντονα τις τιμές, όμως πλέον η ισχύς τους έχει περιοριστεί.
Δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για «εισαγόμενο πληθωρισμό». Όπως αναφέρει η Εθνική Τράπεζα, σε αντίθεση με την περίοδο 2021–2022, οι τρέχουσες πιέσεις δεν προέρχονται από τα καύσιμα, τις πρώτες ύλες ή τα εισαγόμενα αγαθά, καθώς οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου σε ευρώ έχουν μειωθεί κατά 16,3% στο επτάμηνο. Οι πιέσεις στην ελληνική οικονομία είναι πλέον ενδογενείς.
Σημαντικές διαφοροποιήσεις στην Ευρώπη
Στην ευρωζώνη, οι αποκλίσεις είναι μεγάλες: από 20% στην Κύπρο έως 57% στην Εσθονία. Η άνοδος δεν εξηγείται μόνο από συγκυριακά σοκ, πίσω της βρίσκονται δομικοί παράγοντες.
Σε διεθνές επίπεδο, η αύξηση των εισοδημάτων στις αναδυόμενες αγορές έχει εκτινάξει τη ζήτηση για γεωργικά προϊόντα, προκαλώντας ανοδική πίεση στις παγκόσμιες τιμές.
Γιατί οι τιμές τροφίμων ανησυχούν την ΕΚΤ
Οι τιμές των τροφίμων δεν αποτελούν μόνο κοινωνικό ζήτημα, αλλά και κρίσιμο δείκτη για τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.
- Τα τρόφιμα αποτελούν περίπου το 20% του καλαθιού του ΕνΔΤΚ (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), ποσοστό διπλάσιο από την ενέργεια. Οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται αμέσως τις αυξήσεις, επηρεάζοντας τις προσδοκίες για τον συνολικό πληθωρισμό.
- Ο διανεμητικός αντίκτυπος είναι ιδιαίτερα βαρύς: τα χαμηλά εισοδήματα δαπανούν μεγαλύτερο μέρος σε τρόφιμα, ενέργεια και στέγαση, με αποτέλεσμα να υφίστανται εντονότερα την πίεση.
- Οι τάσεις στις σχετικές τιμές παρέχουν εικόνα για την ανθεκτικότητα των κλυδωνισμών και βοηθούν στη χάραξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της ΕΚΤ ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα στην ευρωζώνη.
