Θανάσης Βέγγος: ο αξέχαστος καλός μας άνθρωπος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΣΟΛΚΑ

Ήταν Τρίτη πρωί, άνοιξη, Μάης, 3 είχε ο μήνας. Σε ένα δωμάτιο του Ντυνάν, μέσα σε οσμές απολυμαντικών, σε φόντο λευκό όπως τα σεντόνια, ο άνθρωπος φεύγει. Κόντρα η άνοιξη έξω απ το παράθυρο. Κόντρα και η θέληση μας. Ο Θανάσης Βέγγος είναι το ασπρόμαυρο στο θερινό σινεμά της νιότης, η ταινία της Κυριακής στην τηλεόραση, το σπαρακτικό γέλιο, το θλιμμένο μας χαμόγελο, το βούρκωμα μας.

Ο Θανάσης Βέγγος είναι εμείς, κυτταρικός μέσα μας, μέρος μας. Τίμιος, λιγομίλητος, φιλότιμος, αγωνιστής της ζωής, αθώος, συντροφικός, πιστός, όλο να τρέχει, για να προλάβει, για να πληρώσει, για να προσφέρει, για να ανταπεξέλθει. Ο Θανάσης Βέγγος είναι ο Έλληνας στα ωραία του. Σαν τον πατέρα μας. Σαν τον παππού μας. Σαν εκείνον που κρύβεται μέσα μας, φοβισμένος, να βγει να φωνάξει τα δίκια του. Μια ζωή σε έναν αγώνα δρόμου. Μια ζωή στην χώρα της σφαλιάρας. Μια ζωή σε έναν πόλεμο που σου ζητάνε και τα ρέστα για το τι έκανες σ’ αυτόν. Μια ζωή χαμηλών τόνων, τρυφερότητας, συστολής. Ποτέ κανένας Έλληνας καλλιτέχνης δεν λατρεύτηκε τόσο ενώ το κοινό γνώριζε τόσο λίγα για αυτόν. Τον σιωπηλό, διακριτικό, τον καλό μας άνθρωπο, που κοίταζε να πιάνει λίγο χώρο, που πρόσεχε τον άλλον, που φρόντιζε να μη θίξει και να μην τον θίξουν. 126 ταινίες. Στις πρώτες δούλευε και ως φροντιστής πλατό για το μεροκάματο. Μετά ήταν παραγωγός και σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής. Το κοινό πάντα πιστό. Η τέχνη του αναγνωρισμένη. Και όμως η εταιρεία του έπεσε έξω.

Ο Βέγγος έπρεπε να αγωνιστεί. Όπως όλοι οι Έλληνες. Όπως πάντα. Γεννημένος στο Φάληρο, από πατέρα αριστερό, δημόσιο υπάλληλο, που διώχτηκε απ την δουλειά του μετά τον πόλεμο, αν και ήρωας της αντίστασης, πληρώνοντας για τα πολιτικά του φρονήματα, ο μικρός Θανάσης θα χρειαστεί να δουλέψει νωρίς. Μεροκάματα. Παιδί για τα θελήματα στην γειτονιά. Πολλές δουλειές και ανάμεσα σ άλλες η ζόρικη εργασία του βυρσοδέψη. 1948 με 1950 ο Θανάσης κάνει εξορία. Μακρόνησος. Το κόστος για μια ιδεολογία που ονειρευόταν έναν καλύτερο κόσμο. Ξερονήσια. Το όνειδος της ιστορίας μας. Μες στο λιοπύρι και την ξεραΐλα, να φτιάχνεις τις πέτρες κτήρια, που θα γκρεμιστούν για να τα ξαναφτιάξεις, σαν τους μυθολογικά καταδικασμένους Τιτάνες. Εκεί θα γνωρίσει τον Κούνδουρο. Θα παίξει το 1954 στην Μαγική πόλη και θα μπει για πάντα στο εθνικό μας DNA συναισθημάτων. Βεγγαλικά και λίγη τηλεόραση και ο αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης και θέατρο και Ήσυχες μέρες του Αυγούστου του Βούλγαρη.

Μας συνθλίβει την ψυχή με τα βλέμματα του στο Όλα είναι Δρόμος και με εκείνη την ατάκα στην ταινία του Αγγελόπουλου, πως «άμα είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να το κάνει γρήγορα, γιατί το αργά πονάει». Επίδαυρος και Περί Ανεμών και Υδάτων στην τηλεόραση τρίτο και τελευταίο. Μια οικογένεια σαν αυτό διακριτική, αγγελικά προστατευτική γύρω του. Ένα ατύχημα σε μια αφύλακτη διάβαση τρένου. Μια κοινωφελής, η καλύτερα άλλη μια προσφορά του Βέγγου, διαφήμιση για να προσέχουμε όλοι. Ευσυγκίνητος και αμίλητος τα τελευταία χρονιά της ζώνης, αυτός που μας χάρισε τόσο γέλιο, μας έβγαζε πάνω απ όλα τρυφερότητα. Ως τις 3 Μαίου του 2011, που στα 84 του χρόνια, ο Θανάσης, ο Βέγγος, ο γλυκός όλο ωραιότητα Έλληνες, ολοκλήρωσε τον τελευταίο του αγώνα στα νοσοκομεία ύστερα από πολλούς μήνες νοσηλείας. Για κείνον τον Έλληνα που χάσαμε, ή καλύτερα κλείσαμε μέσα μας, το αντίο σήμερα είναι φορτισμένο, ειλικρινές και γενικό. Οι θεατές του και τα 12.000.000 τον ευχαριστούμε ή καλύτερα τον ευγνωμονούμε, όρθιοι τον χειροκροτούμε και ξέρουμε πως ο Θανάσης Βέγγος πια σταμάτησε να αγωνίζεται, σταμάτησε να τρέχει. Ξεκουράσου καλέ μας άνθρωπε. Ξεκουράσου…

Θυμόμαστε: Ο Θανάσης Βέγγος ήταν μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και του Σωματείου Παραγωγών. Ήταν μόνιμος κάτοικος της Αθήνας. Την εποχή που γυριζόταν «Ο δράκος» παντρεύτηκε την Ασημίνα Βέγγου, με την οποία ήταν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του, και είχαν δύο γιους. Ήταν αριστερός. Δεν μίλαγε στους δημοσιογράφους. Του άρεσαν τα απλά πράγματα. Έχει παίξει σε 126 ταινίες. Κάποιες απ αυτές τις σκηνοθέτησε κιόλας. Όταν παίζει, μαγκώνεται η κάρδια σου και πριν γελάσεις, ντρέπεσαι για τον λυγμό, που καταπίνεται πάνω στην ώρα. Πονάει η καρδιά μας με το βλέμμα του Βέγγου. Νοσηλευόταν από τις 19 Δεκεμβρίου 2010 στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου “Ερυθρός Σταυρός” λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου – εκεί απεβίωσε στις 3 Μαΐου 2011, λίγο πριν συμπληρώσει τα 84 χρόνια του. Τάφηκε στην Αμοργό, τόπο καταγωγής της μητέρας του και της γιαγιάς του, κοντά τους και κοντά στην θάλασσα…