του Λεόντιου Πετμεζά
Το θεατρικό βιβλίο «Ο Τροχός του Χρόνου» της εικαστικού Ειρήνης Γκόγκουα που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην αίθουσα εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου Ιανός από τις εκδόσεις Παπαζήση δίνει το μέτρο του τέλειου πάθους και εμπλουτίζει την βάση για μια διείσδυση που συνθέτει ένα λυρικό περίπατο. Η απόλυτα προχωρημένη , ουσιαστική αντίληψη της Ειρήνης Γκόγκουα συνυπάρχει με την σημερινή πραγματικότητα μέσα από την κυριαρχία των πράξεων. Λειτουργεί ως θεραπευτικός καταλύτης για τις ψυχικές καταστάσεις. Στις σελίδες του βιβλίου αναβιώνουν οι φόρμες,οι θέσεις και τα οράματα που δημιουργούνται με το αναδυόμενο φως του εκλεπτυσμένου θέματος. Τονίζονται τα καίρια σημεία μιας ανατομίας που καλωσορίζουν και αποκαλύπτουν υδρίες πνεύματος, ανάτασης και αλληλεπίδρασης, με έντονα γήινη παρουσία. Οι προσεγγίσεις ενθαρρύνουν την εναρμόνιση της στάσης και επιτρέπουν συμφωνίες σχετικές με τα καλέσματα που διανύουμε. Τα τυπικά μοτίβα της γόνιμης διαδρομής λαμβάνονται ως μηνύματα κειμένου που η συγγραφέας τα επεξεργάζεται, τα φιλτράρει και τα εκτοξεύει σε εκτεταμένο εύρος εντός των ακτίνων αλλά μακριά από την τυποποίηση. Με αφθονία το αρμονικό παιχνίδι που παρακολουθούμε καθώς διαβάζουμε την υπόθεση είναι έντονα ορατό . Συνδέει ασύγκριτα την πλαστικότητα με την ομορφιά ενός καινούργιου περιβάλλοντος. Με αφετηρία την ανθρώπινη φύση και οντότητα η συγγραφέας προχωρά σε κάθε είδους τολμηρές μορφοποιήσεις που στηρίζονται στην αποσπασματική χροιά και στην παρεμβολή της θεαματικής διαχρονικότητας. Εκφράζει με απόλυτα εννοιολογικό τρόπο τις ανησυχίες της για τον σύγχρονο άνθρωπο που βάλλεται από την αντιφατικότητα της επικαιρότητας και το αδιέξοδο των καιρών . Τονίζει πέρα από κάθε περιορισμένο πρότυπο τα καθαρά στοιχεία που με την ένταση και ταυτόχρονα την εσωτερικότητα εκφέρουν τον συνδυασμό των τύπων και των χαρακτηριστικών του ελλειπτικού χώρου , τον προσθετικό χαρακτήρα του συνόλου και το επίπεδο της πρόθεσης.
Η συγκεκριμένη διαφορετικότητα διακρίνεται από την πηγαιότητα της έμπνευσης και από την αμεσότητα της διάταξης . Επιβάλλεται στον αναγνώστη μέσα από την μνημειακότητα της κίνησης των μορφών και την ρωμαλεότητα της γλώσσας που χρησιμοποιείται. Αναμφίβολα η Ειρήνη Γκόγκουα είναι κάτοχος των κατακτήσεων της λιτής τονικής δύναμης που την φέρνει σε επαφή με τις διατυπώσεις της δωρικής απλότητας και της ασφάλειας που εκπέμπει η αλήθεια της κάθε διάκρισης. Διαβάζουμε :«…Τέσσερα άτομα βγαίνουν από τη μηχανή του χρόνου. Ο προβολέας πέφτει πάνω τους.– Ουφ! Βαρέθηκα, κουράστηκα, χρειάζομαι λίγο χρόνο για να πάρω μια ανάσα! (Κοιτάνε το ρολόι τους.) Δεν έχω χρόνο (λένε ταυτόχρονα σαν ρομπότ και επιστρέφουν στους δείκτες…).…AΣΧΗΜΟΣ: Έχουμε μάθει από μικρά παιδιά να εκμεταλλευόμαστε το χρόνο. Να τον εκμεταλλευόμαστε σε τέτοιο βαθμό, που, αν έχουμε ελεύθερο χρόνο, να μην ξέρουμε τί να τον κάνουμε.Προσπαθούμε να βρούμε δουλειές που πρέπει να ολοκληρώσουμε ή κάποιο βιβλίο που θέλουμε να διαβάσουμε –εποικοδομητικός χρόνος– οτιδήποτε τέλος πάντων για να μην χαθεί ο χρόνος. Το απλά τίποτα μας φαίνεται τραγικό! Πόσο δύσκολο είναι να μην κάνεις τίποτα; Πόσο δύσκολο είναι να μην σκέφτεσαι καν! Τίποτα (λέει αργά!). Η αλήθεια είναι πως αυτές τις στιγμές του τίποτα, του κενού, της γαλήνης, είσαι τόσο άδειος, που χωράει όλο το σύμπαν μέσα σου. Είναι σαν να σταματάει ο χρόνος και να γίνεται άπειρος. Αιωνιότητα. (Μόλις ακούγεται η λέξη αιωνιότητα οι προβολείς σβήνουν. Το ρολόι σταματάει για λίγο…)»
Η συγγραφέας Ειρήνη Γκόγκουα αναφέρει:
Γεννήθηκα στο Λαντσχούτι της Γεωργίας, στις 5 Δεκεμβρίου του 1975 (αργία λόγω της ημέρας Συντάγματος του Στάλιν, αυτό άκουγα για πολλά χρόνια). Η μητέρα μου Ελληνίδα και ο πατέρας μου Γεωργιανός. Πήγα πρώτη δημοτικού στο Ναύπλιο και ξαναπήγα πρώτη δημοτικού στην Τιφλίδα, για να μάθω γεωργιανά (γιατί τί σόι Γεωργιανή θα ήμουν αν δεν ήξερα την πατρική μου γλώσσα!;). Έκτοτε πηγαινοερχόμουν σε δύο σχολεία, Ελλάδα-Γεωργία. Έχω απολυτήριο και από τα δύο σχολεία. Για πολλά χρόνια αισθανόμουν ότι δεν ανήκα κάπου. Πως παντού ήμουν ξένη. Είχα την ανάγκη κάπου να ανήκω, από κάπου να γαντζωθώ. Μεγαλώνοντας συνειδητοποίησα ότι το να μην ανήκεις πουθενά, αν δεν το φοβηθείς και το αγαπήσεις, είναι ίδιο με το ανήκεις παντού. Σπούδασα Οδοντιατρική στην Τιφλίδα και στην Τασκένδη. Είμαι παντρεμένη στο Ναύπλιο, εργάζομαι ως οδοντίατρος και έχω δύο παιδιά. Ο τρόπος έκφρασής μου είναι η ζωγραφική. Από το 2006 σχεδόν κάθε χρόνο πραγματοποιώ ατομικές εκθέσεις.Η ιδέα του θεατρικού προέκυψε σε μία νύχτα από ένα πίνακα που έγινε γλυπτό…, το γλυπτό έπειτα κινούμενο γλυπτό, και αυτό με τη σειρά του ένα σκηνικό που οι άνθρωποι ζωντάνεψαν. Το 80% των σημειώσεών μου των τελευταίων ετών κούμπωσε αβίαστα και ξετυλίχθηκε μια ιστορία πάνω σε θεατρική σκηνή. Σαν μια χημική ένωση, μια χημική αντίδραση με άγνωστο καταλύτη. Έτσι προέκυψε το πρώτο μου θεατρικό.Η γραφή δεν ήταν σε κανένα φανταστικό μου σχέδιο. Και μάλιστα θεωρούσα τον λόγο το αδύναμο σημείο έκφρασής μου. Ποτέ δεν φανταζόμουν πως θα γράψω κάποιο κείμενο λογοτεχνικό… Πόσο μάλλον ότι θα εκδώσω κάτι! Οι ταμπέλες που μας βάζουν ή βάζουμε στον εαυτό μας μπορούν να διαμορφώσουν και να παγιώσουν την άποψή μας για τους γύρω μας αλλά και για εμάς τους ίδιους.Είναι απίστευτο πως αλλάζουν όλα με μία απλή αμφισβήτηση του «δεν μπορώ, δεν είμαι ικανός». Είναι τόσα πολλά που μπορούμε να δημιουργήσουμε, να προσφέρουμε και δεν το ξέρουμε. Μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο γύρω μας.