Στη χώρα μου οι κοπέλες πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα τον «αμόλυντο ανθό» τους, γιατί ο άντρας πλένεται μ’ ένα κομμάτι σαπούνι και ξαναγίνεται φρέσκος και καθαρός, ενώ τις κοπέλες δεν τις ξεπλένει ολόκληρη θάλασσα. Ολόκληρη θάλασσα…
Η επιτυχημένη παράσταση του Ένκε Φεζολλάρι «Η Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις» της Οrnela Vorpsi, με την Αμαλία Αρσένη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, μετά τη θετική ανταπόκριση που έλαβε από κοινό και κριτικούς, επιστρέφει – για μία μόνο παράσταση – στις 11 Ιουλίου στο Αττικό Άλσος σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής.
Ο Ένκε Φεζολλάρι, μετά την «Ορκισμένη Παρθένα» στο Φεστιβάλ Αθηνών, καταπιάνεται ξανά με την αλβανική δραματουργία. Το βραβευμένο και πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημα της Ornela Vorpsi, που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αποτελεί ένα μανιφέστο ενάντια στην πατριαρχική δομή της Αλβανίας και στην καταπίεση του ερωτισμού και της ελευθερίας του λαού της από την περίοδο του ‘70 έως τη διάλυση των χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ. Κεντρική ηρωίδα είναι η Ορνέλα, η οποία διηγείται άλλοτε πικρά και άλλοτε με χιούμορ την πορεία της προς την ενηλικίωση. Μέσα από την τρυφερή αλλά και σκληρή γραφή της η εικαστικός και συγγραφέας που ζει πλέον στο Παρίσι εξιστορεί, στην πραγματικότητα, την προσωπική της ιστορία. Εικόνες μιας χώρας δίπλα μας που ελάχιστοι την γνωρίζουν, μιας χώρας που μέσα από τις στάχτες της δικτατορίας του Ενβέρ Χότζα προσπαθεί να αναγεννηθεί, μιας χώρας που ποτέ δεν πεθαίνει…
Η Vorpsi δημιουργεί ένα καθαρά γυναικείο σύμπαν που αμύνεται, ονειρεύεται, συνθλίβεται και, στο τέλος, επιβιώνει σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ένα Βαλκάνιο αφήγημα για την ταπείνωση αλλά και την αντίσταση της γυναίκας ενάντια στα πατριαρχικά καθεστώτα. Ένα χρονικό ταξίδι σε μια χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις, παρά μαθαίνεις να ζεις – σχεδόν χωρίς να ανασαίνεις, να κρύβεσαι, να συναινείς ακούσια, να μοιράζεσαι το λιγοστό σου φαγητό, να σκύβεις το κεφάλι περιμένοντας τις «καλύτερες μέρες» και, αν είσαι τυχερός, να μπεις σε ένα αεροπλάνο… Να αποχαιρετήσεις τη χώρα σου για πάντα, και να γράψεις – χρόνια μετά – ένα μυθιστόρημα για το τι έζησες… Τη συγγραφέα υποδύεται η Αμαλία Αρσένη και τα οικεία καθώς και τα εφιαλτικά πρόσωπα γύρω της η Αθηνά Καραγιώτη και η Vefi Redhi.
Παράσταση
Δευτέρα 11 Ιουλίου στις 21:00, Αττικό Άλσος
Σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής
Είσοδος ελεύθερη
Σημείωμα σκηνοθέτη
Αρκούν δύο ώρες για να αποτυπώσεις μια ζωή, ένα σώμα, μια χώρα, τα ίδια τα Βαλκάνια; Ποιο το χρέος, ποιο το καθήκον και ποιο το «ανάμεσά» τους, αναρωτιέμαι, παραφράζοντας έναν στίχο του Σεφέρη. Ποια ταυτότητα κοινωνική και πολιτική φοράμε; Γιατί και για ποιον; Ποια ιδανικά και ποιες αυταπάτες θρέφουμε; Με ποιες αυταπάτες γεννιόμαστε και ποιες μας γεννώνται, μεγαλώνοντας; Δύσκολο να μιλήσεις για την ιστορία του τόπου σου. Να χωρέσεις το αμόλυντο σώμα μιας ηρωίδας στη σκηνή σε δύο ώρες. Να επικοινωνήσεις ιστορίες με τσακισμένες ζωές, ματαιώσεις, πόλεις που έχουν τους δικούς τους νόμους. Ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την ενηλικίωση ενός κοριτσιού εγκλωβισμένου σε κανόνες, σε οροπέδια κοινωνικοπολιτικά, σε μια χώρα που ποτέ δεν πεθαίνει.
Είναι όμως κάτι παραπάνω από τον αγώνα σε ένα βίαιο ανδρικό κόσμο και σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Είναι ο αγώνας του ίδιου του ανθρώπου να σηκώσει το λάβαρο της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας, να απελευθερωθεί από τα δεσμά του «είναι» του και εν τέλει να βαδίσει στο δρόμο της προσωπικής του πραγμάτωσης. Η «Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις» είναι μία παράσταση που έχει το χάρτη της δικής μου χώρας που αιμορραγεί και γεννιέται από τις στάχτες της. Ποιας χώρας; Αυτής που ποτέ δεν πεθαίνει.
Ένκε Φεζολλάρι
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Μαρία Σπυριδοπούλου
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Ερμηνεύουν: Αμαλία Αρσένη, Vefi Redhi, Αθηνά Καραγιώτη
Πρωτότυπη Μουσική: Κώστας Λειβαδάς
Σύμβουλος δραματουργίας: Κάτια Σωτηρίου
Σκηνικός χώρος – Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Φωτισμοί: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Εύη Κουταλιανού
Φωτογραφίες: Γιώτα Εφραιμίδου
Σχεδιασμός αφίσας – έντυπο υλικού: Μαρίνα Δρακάτου
Παραγωγή: Πολιτισμός Σταθμός Θέατρο
Διάρκεια παράστασης: 85 λεπτά
*Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πλέθρον
Έγραψαν για την παράσταση
Ναι, είναι σημαντική η σύγχρονη δραματουργική παραγωγή της φιλικής γείτονος χώρας Αλβανίας, δείγμα της οποίας είδαμε μετά χαράς και εκπλήξεως περισσής στο πάντα ενημερωμένο και επίκαιρο Θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία ενός ιδιαίτερα ανήσυχου πνευματικού ανθρώπου, που ακούει στο ιδιαίτερα ραδιοφωνικό όνομα Ένκε Φεζολλάρι. Ο άνθρωπος αυτός πιάνει το σφυγμό του καιρού μας με χιούμορ κι αισιόδοξη, καθαρή ματιά, δείχνοντας τον δρόμο προς μια πιθανή διέξοδο από τα σημερινά άγχη. Δουλειά της Τέχνης και των καλλιτεχνών φυσικά είναι η παυσίλυπος και παυσίπονος ομοιοπαθητική δραματοθεραπεία προς επίτευξιν εκείνου του περιφήμου «ωκεανίου συναισθήματος» που καθιστά την καθημερινή οδύνη σε χαρμολύπη ανεκτή, αν και όχι και σε αισθητική ηδονή, απαράγραπτο και απαράμιλλο. Θα ήθελα λοιπόν να μπορώ να δω και να ξαναδώ αυτή την παράσταση, όχι για το αφαιρετικό μπρεχτικό σκηνικό της, μήτε για τις στυλιζαρισμένες περιγραφές των δευτερευόντων προσώπων, μήτε βεβαίως για την απουσία υποδηλωτικής μουσικής ή κατατοπιστικών βίντεο – αρτ, αλλά για τις αρχετυπικές (σχεδόν πρωτόγονες) σωματικές ερμηνείες όλων των εμφανών συντελεστών που έδωσαν χώρο, χρόνο και ψυχή σε ένα κείμενο καθαρά απομνημονευματικό κι αυτοψυχαναλυτικό ενδεχομένως.
Δρ. Κωνσταντίνος Μπούρας,
Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ – www.konstantinosbouras.gr
Οι ερμηνείες των τριών γυναικών κάνουν οικείο το ανοίκειο μιας ξένης γλώσσας, κι ενώ αρκετοί διάλογοι διεξάγονται στα Αλβανικά, ξέρεις ακριβώς τι έχει συμβεί, έχεις νιώσει κάθε λυγμό της φωνής τους, κάθε γροθιά που υψώνεται απρόθυμα, έχεις νιώσει τον πόνο που κρύβει ένα σεντόνι που απλώνεται σ’ ένα σύρμα που πάνω του αυτοκτονούν κορίτσια. Πρόκειται για μια εξαιρετική παράσταση, που όσο κι αν βαραίνουν τα νοήματα της στη συνείδηση μας, το απόσταγμα που μένει είναι η συνειδητοποίηση ότι οι λαοί δεν είχαν, ούτε θα έχουν ποτέ τίποτα να χωρίσουν. Αντίθετα τους ενώνει μια ζωή, γεμάτη νέες διεκδικήσεις.
Χρύσα Λύκου – Popaganda
Στο θέατρο Σταθμός, ο Ένκε Φεζολλάρι σκηνοθετεί τη νουβέλα της Vorpsi με τα πιο ωραία υλικά: αγάπη, συγκίνηση, ενσυναίσθηση. Εικονοποιεί ευρηματικά τις οδυνηρές αναμνήσεις και τα διαγραφόμενα αδιέξοδα της πρωταγωνίστριας με τρόπο σατιρικό, ειρωνικό, σκληρό, τρυφερό, συγκινητικό. Η Vorpsi μας χαρίζει απλόχερα σκληρές εικόνες από μια χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις, που ελάχιστοι τη γνωρίζουμε, μια χώρα που μέσα από τα συντρίμμια του απολυταρχισμού προσπαθεί να αναγεννηθεί. Σε αυτήν τη χώρα, αν αποφύγεις τη φυλακή, την πουτανιά, τον πνιγμό ή την κρεμάλα στην εφηβική ηλικία, τότε αναζητάς να αποδράσεις με την πρώτη ευκαιρία. Χρόνια μετά, μακριά από τούτο τον «παράδεισο», η μνήμη πια ελεύθερη, διαυγής και χωρίς αυταπάτες, έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει τα στάδια αυτής της αλβανικής διαπαιδαγώγησης. «Η Χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις», του Ένκε Φεζολλάρι, καταφέρνει να εντυπώσει βαθιά μέσα μας, με τα πιο όμορφα συστατικά του θεάτρου, όλα όσα αφηγείται η συγγραφέας στον μύθο που γεννιέται κάτω από την καταπίεση.
Ντίνα Καρρά – Onlytheater.gr
Ο Ένκε Φεζολλάρι διασκευάζει και σκηνοθετεί το έργο της Vorpsi, έχοντας παραστάτες τρεις ηθοποιούς οι οποίες δοκιμάζονται με εξαιρετική επιτυχία σε όλους τους ρόλους της δραματοποιημένης αφήγησης του έργου. Ισορροπώντας τέλεια ανάμεσα στην αλβανική και την ελληνική γλώσσα, η Vefi Redhi αιχμαλωτίζει την προσοχή του θεατή αριστοτεχνικά, με το εξαιρετικό της υποκριτικό ταλέντο, είτε ως μητέρα είτε ως πατέρας είτε ως δασκάλα της Ορνέλα. Με μια ενέργεια που παρασύρει τη σκηνική δράση, επιβάλλεται στο συναισθηματικό φορτίο που βαραίνει αυτή την βιογραφική δραματουργία. H Αθηνά Καραγιώτη μετέχει αρμονικά στις άλλοτε κωμικές κι άλλοτε τραγικές σκηνές της ιστορίας τους. Η Αμαλία Αρσένη, περνάει τα στάδια της ενηλικίωσης της Ορνέλα με τρυφερή πίστη στον χαρακτήρα του ρόλου της και παραμένει η σταθερά αυτού του δραματοποιημένου μονολόγου, θυμίζοντας αρκετά το σκηνοθετικό στίγμα παλαιότερης παράστασης του Φεζολλάρι, με αντίστοιχο δραματικό καμβά και έμπνευση από το βιβλίο της Δήμητρα Πέτρουλα «Που είναι η μάνα σου μωρή;».
Νάγια Παπαπάνου – Boemradio.gr
Βρεθήκαμε στο Θέατρο Σταθμός και παρακολουθήσαμε την παράσταση, η οποία μας συγκίνησε πολύ και απέκτησε μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μας. Μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα έναν λαό με τον οποίο έχουμε πορευτεί ιστορικά στο πέρασμα του χρόνου. Να ανακαλύψουμε πόσα πολλά μας συνδέουν. Να συνειδητοποιήσουμε πως ανεξάρτητα από εθνικότητα, τόπο και χρόνο τα κοινωνικά στερεότυπα της πατριαρχίας είναι κοινά και δυστυχώς έχουν γερές ρίζες. Πέρα από τις πολιτικές συγκυρίες αντικρίζεις στα υγρά και πονεμένα μάτια της Ορνέλα την κάθε γυναίκα που τη δένουν με δεσμά στη γη, την τιμωρούν σαν πάει να πετάξει και της κόβουν τα φτερά. Την κάθε γυναίκα που θεωρείται ιδιοκτησία. Η φωνή της Ορνέλα γίνεται η φωνή αντίστασης κάθε γυναίκας που διεκδικεί να έχει τη δική της προσωπικότητα και ζωή. Οι εξαιρετικές ερμηνείες της Αμαλίας Αρσένη, της Vefi Redhi και της Αθηνάς Καραγιώτη, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ένκε Φεζολλάρι, μας χάρισαν επί σκηνής μια άρτια παράσταση με πολλή συγκίνηση και τροφή για σκέψη. Σας ευχαριστούμε!
Έλενα Γαζγαλή – All4fun.gr
About Post Author
