Η τραγωδία της Ελένης Παπαδάκη και το φριχτό ντοκουμέντο

«Ξέπλυμα» δεν υπάρχει μόνο στις οικονομικές συναλλαγές, αλλά και στον πατριωτισμό. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας μπήκαν στην «εθνική κολυμβήθρα» επειδή πήραν τα όπλα και πολέμησαν στο πλευρό του Εθνικού Στρατού το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.

Αργότερα στην ίδια «κολυμβήθρα» μπήκαν οι οικονομικοί συνεργάτες των κατακτητών. Οι άνθρωποι που πλούτισαν επί κατοχής μετά την απελευθέρωση και τον Εμφύλιο παρουσιάστηκαν ως πετυχημένοι επιχειρηματίες. Οι «νέοι επενδυτές» της εποχής που είχαν δικαίωμα να «δανείζονται από το κράτος για να μεγαλώνουν τις επιχειρήσεις τους και να αυξάνουν τις θέσεις εργασίας»!

Τώρα σειρά παίρνει ο καλλιτεχνικός κόσμος. Είναι το πιο αχρείαστο «ξέπλυμα». Κάποιους καλύτερα να τους θυμόμαστε για τις επιδόσεις τους στην Τέχνη, παρά τις προσωπικές τους αδυναμίες.

Η Ελένη Παπαδάκη στο τιμόνι της πανάκριβης «Νας» με την οποία κυκλοφορούσε

Ήρθε η νέα διοίκηση του Εθνικού να δώσει στην Κεντρική Σκηνή το όνομα της Ελένης Παπαδάκη. Προφανώς κανείς από τους εισηγητές, αλλά ελάχιστοι κι από τους σημερινούς κατοίκους αυτής της χώρας θα έχουν δει την Παπαδάκη στη σκηνή. Στηριζόμαστε στα όσα έγραψαν οι ιστορικοί του θεάτρου που μας πείθουν ότι ήταν τόσο μεγάλη ηθοποιός ώστε τη ζήλεψαν οι δύο μεγάλες της εποχής, η Κοτοπούλη και η Κυβέλη. Προφανώς και θα έχουν δίκιο.

Η Παπαδάκη όμως έχει κι ένα βίαιο θάνατο. Εκτελέστηκε από τον ΟΠΛΑ στις 22 Δεκεμβρίου 1944 στο προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου. Πάνω σε αυτή την εκτέλεση χτίστηκε αργά και μεθοδικά μια ολόκληρη φιλολογία. Οι ηθοποιοί του ΕΑΜ, τάχα, τη ζήλευαν, ήθελαν να πάρουν τη θέση της και τη ξεφορτώθηκαν. Η Μιράντα Μυράτ, ετεροθαλής αδελφή του Δημήτρη Μυράτ κατηγορήθηκε σχεδόν αμέσως.

Πολλά χρόνια αργότερα ο Μάνος Ελευθερίου έγραψε ολόκληρο βιβλίο που απέδιδε ευθύνες και στον Μυράτ που στο μεταξύ είχε αλλάξει πολιτικές ιδέες (περισσότερα εδώ).

Η αλήθεια όμως είναι σαν το λάδι στο καντήλι. Μπορεί να αργεί, αλλά κάποια στιγμή θα βρεθεί στην επιφάνεια.

Έρχεται λοιπόν μια εφημερίδα, το Ελληνικό Αίμα, δεξιά, καραδεξιά όπως θα έλεγαν σήμερα οι πιτσιρικάδες, η οποία κυκλοφορούσε παράνομα στην Κατοχή, από χέρι σε χέρι.

Αναφέρεται και στην Παπαδάκη και στον Κατοχικό πρωθυπουργό. Η εφημερίδα κυκλοφορεί παράνομα, από χέρι σε χέρι, οι εκδότες και συντάκτες της αποκαλύφθηκαν μόνο με την Απελευθέρωση κι ανήκαν στον Δεξιό και φιλοβασιλικό χώρο. Δεδηλωμένοι αντικομμουνιστές. Επειδή ακριβώς δεν υπήρχε λογοκρισία στον παράνομο τύπο η γραφίδα τρέχει ελεύθερα στο λευκό χαρτί σε σημείο που ακόμα και σήμερα σοκάρει. Είναι όμως ένα ντοκουμέντο που αποδεικνύει ότι η μεγάλη ηθοποιός ήταν ερωμένη του Κατοχικού πρωθυπουργού κι απολάμβανε τις ανέσεις που έδινε σε αυτόν η θέση του. Γράφει τον Οκτώβριο του 1943:

Θυμίζουμε ότι η περίοδος της κυβέρνησης Ράλλη είναι η πιο μαύρη της Κατοχής. Είναι η εποχή που ο πόλεμος δείχνει να γέρνει, αργά ή γρήγορα προς τους συμμάχους. Η κυβέρνηση δημιουργεί τα Τάγματα Ασφαλείας για να σώσει τη χώρα, υποτίθεται, από τον κομμουνισμό. Στην ουσία τα δημιουργεί για να μεγαλώσει το ρήγμα των δεξιών με τους αριστερούς. Θέλει να δημιουργήσει αντικομμουνιστικό μέτωπο με τη συνεργασία των δωσιλόγων. Σκέφτονται ότι εάν στο τέλος του πολέμου επικρατήσουν οι σύμμαχοι θα έχουν να λένε ότι έσωσαν τη χώρα από τον κομμουνισμό. Η κυβέρνηση των δωσιλόγων περίμενε οι επόμενες κυβερνήσεις να ανοίξουν την αγκαλιά σε αυτούς. Και μέχρις ένα βαθμό το πέτυχαν.

Η Παπαδάκη είχε 27 χρόνια διαφορά με τον Ράλλη, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να έχει σχέσεις ούτε με γνωστή δημοσιογράφο της εποχής, ούτε με τον Κατοχικό πρωθυπουργό. Η Αθήνα ήταν τότε μικρή και τα νέα κυκλοφορούσαν πιο γρήγορα από τις εφημερίδες!

Το πτώμα της ηθοποιού βρέθηκε πολύ αργότερα στο σημείο που εκτελέστηκε. Οι εφημερίδες που κυκλοφορούσαν τότε, όλες κεντρώας και δεξιάς απόχρωσης, υποβάθμισαν την είδηση. Την περιόρισαν σε ένα μονόστηλο. Αλήθεια, ο θάνατος μιας τόσο μεγάλης ηθοποιού γίνεται μονόστηλο; Οι συντάκτες, αρχισυντάκτες και διευθυντές προφανώς κάτι περισσότερο θα ήξεραν από εμάς.