Η «οικία Κοκοβίκου», η βίλα της Αλίκης - Οδοιπορικό σε σπίτια που γνωρίσαμε στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο

Δρόμοι που έγιναν φυσικό σκηνικό για γυρίσματα. Σπίτια που άνοιξαν τις πόρτες τους για να υποδεχτούν κινηματογραφικά συνεργεία. Επαγγελματικές εγκαταστάσεις που άλλαξαν ταυτότητα ώστε να υπηρετήσουν το σενάριο της εκάστοτε ταινίας. Χώροι που κατέγραψε η κάμερα και παρά το πέρασμα των χρόνων μένουν αναλλοίωτοι στην οθόνη.

Χάρη στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, δεκάδες γωνιές της Αθήνας απέκτησαν νέα ζωή αφού συνδέθηκαν στο συλλογικό ασυνείδητο του κοινού με τις περιπέτειες γνωστών πρωταγωνιστών. Ακόμα και σήμερα, πολλές δεκαετίες αργότερα από την πρώτη τους εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη, οι χώροι αυτοί κουβαλούν τη φόρτιση των γυρισμάτων και έχουν γίνει τοπόσημα της ευρύτερης περιοχής όπου βρίσκονται.

Τα περισσότερα βέβαια στέκουν εκεί αγέρωχα, κρύβοντας καλά τα μυστικά των γυρισμάτων που φιλοξένησαν από τα μάτια των περαστικών. Σε όλα αυτά τα μέρη επιστρέφουν τώρα «ΤΑ ΝΕΑ» για τα συναντήσουν στην τωρινή τους κατάσταση και έχοντας πάντα κατά νου το «ένδοξο» παρελθόν τους.

Το πιο χαρακτηριστικό σπίτι-ενθύμιο του ελληνικού κινηματογράφου είναι η «οικία Κοκοβίκου». Το σπίτι δηλαδή όπου έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» του Γιώργου Τζαβέλλα και βρίσκεται στην Πλάκα. Στην οδό Τριπόδων 32, τον παλαιότερο δρόμο της Αθήνας που διατηρεί το ίδιο όνομα εδώ και 25 αιώνες. Στη σκιά της Ακρόπολης, έγινε η «φωλίτσα» του Αντωνάκη και της Ελενίτσας, του Γιώργου Κωνσταντίνου και της Μάρως Κοντού δηλαδή.

Για τις ανάγκες της ταινίας, η αυλή μετατράπηκε σε πλατό και το νεοκλασικό διώροφο που χτίστηκε στα 1800 ως στέγη της τουρκικής στρατιωτικής διοίκησης γέμισε κόσμο. Σήμερα, διατηρείται ακόμα ο γαλάζιος σκελετός του και η χαρακτηριστική μακριά σκάλα, ωστόσο είναι ακατάλληλο προς επίσκεψη εξαιτίας των ανασκαφών που έφεραν στο φως αρχαιολογικά ευρήματα. Είναι βέβαια πόλος έλξης δεκάδων επισκεπτών που αγάπησαν την ταινία.

Το σπίτι απαλλοτριώθηκε το 1979 για αρχαιολογικούς σκοπούς. Λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα του, χαρακτηρίστηκε το 1995 ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού και δύο χρόνια αργότερα παραχωρήθηκε η χρήση του στην ΕΣΗΕΑ. Στις αρχές του 2000 ξεκίνησαν ανασκαφές στην αυλή και στο εσωτερικό του που αποκάλυψαν αρκετά ευρήματα από την κλασική εποχή αλλά και το Βυζάντιο. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2014 ανακοινώθηκε η απόφαση εκποίησής του στο πλαίσιο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Η τιμή εκκίνησής του στον διαγωνισμό είχε οριστεί στα 900.000 ευρώ, ένα υψηλό ποσό για τα 411,37 τετραγωνικά του οικοπέδου και τα 266 τετραγωνικά του κτίσματος. Μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε η είδηση της εκποίησης, δεν εμφανίστηκε καμία προσφορά εξαγοράς του στην ηλεκτρονική δημοπρασία και παραμένει μέχρι σήμερα αναξιοποίητο.

Η Βίλα της Φίνος Φιλμ

Αγαπημένη έδρα των ταινιών της Αλίκης Βουγιουκλάκη είναι η μονοκατοικία επί της οδού Γούναρη 16 στην Κηφισιά. Εκεί φιλοξενήθηκαν τα γυρίσματα πολλών ταινιών της Φίνος Φιλμ με πρωταγωνίστρια την ξανθιά ηθοποιό, όπως «Η Αλίκη στο Ναυτικό» και «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο».

Ακόμα και σήμερα το σπίτι διατηρεί τη χαρακτηριστική λευκή του πόρτα και την είσοδο με τον διάτρητο τοίχο απ’ όπου έβγαινε η Αλίκη μπροστά στις κάμερες. Εξίσου χρήσιμος ήταν βέβαια και ο κήπος για τις ταινίες όπου περνούσαν τον χρόνο τους οι κινηματογραφικές οικογένειες και ενίοτε έδιναν μεγάλες γιορτές. Ο γειτονικός δρόμος με τα ψηλά δέντρα γράφτηκε κι αυτός στον φακό όταν η μεγάλη ηθοποιός πήγαινε βόλτες με τα ποδήλατα με τις φίλες της. Κι αν τότε η Οθωνος ήταν χωματόδρομος, σήμερα είναι ένα στενό, εξίσου πράσινο, ασφαλτοστρωμένο πέρασμα.

Σαν να βγήκε σήμερα από την οθόνη είναι η όμορφη μονοκατοικία στου Παπάγου όπου γυρίστηκε η ταινία «Μερικοί το προτιμούν κρύο» του Γιάννη Δαλιανίδη. Στην οδό Αναστάσεως 145 τα χαρακτηριστικά κόκκινα πορτοπαράθυρα διατηρούνται αναλλοίωτα και φέρνουν στο μυαλό τις σκηνές όπου οι Ρένα Βλαχοπούλου, Ντίνος Ηλιόπουλος, Ζωή Λάσκαρη και Χλόη Λιάσκου κάθονταν εκεί. Ειδικότερα, η είσοδος απ’ όπου το έσκαγε ο κινηματογραφικός Λάκης παραμένει ίδια, χωρίς βέβαια το τραπεζάκι γύρω απ’ όπου συγκεντρωνόταν η οικογένεια με τις τέσσερις αδελφές και τον μοναδικό αδελφό. Οι θάμνοι και τα λουλούδια του σπιτιού, που έκρυβαν τα σινιάλα με τους αγαπημένους τους στο μικρό μπαλκόνι, δείχνουν ακόμα ωραία, εξηγώντας ίσως γιατί επιλέχθηκαν από τη δεκαετία του 1960 από τη Φίνος Φιλμ ως έδρα των γυρισμάτων.

Πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Μια κυρία στα μπουζούκια» του Γιάννη Δαλιανίδη είχε, πέρα από τους γνωστούς ηθοποιούς, και το σπίτι όπου έγιναν τα γυρίσματα πολλών σκηνών της. Πρόκειται για μια χαμηλή κατοικία στην οδό Δημητρίου Γούναρη στους Αγίους Αναργύρους, που χάρη στο στενό πέρασμα του δρόμου πρόσφερε την απαραίτητη ησυχία αλλά και διακριτικότητα για το συνεργείο της ταινίας.

Το σπίτι αυτό, σύμφωνα με το σενάριο, ήταν η προσωπική φυλακή της Ζωής Λάσκαρη, αφού τα αδέλφια της Κώστας Βουτσάς, Γιάννης Βογιατζής και Χρήστος Δοξαράς εκεί την περιόριζαν.

Σήμερα, το συγκεκριμένο κτίριο έχει ανακαινιστεί και δεν θυμίζει πολύ το σπιτάκι της ταινίας του 1968 πέρα από τα παράθυρα, κάτω από τα οποία στέκονταν οι ήρωες. Εξίσου διαφορετικό είναι και το ψιλικατζίδικο απέναντι, όπου η Λάσκαρη με την πρόφαση να πάρει τσιμπιδάκια και κουβαρίστρες πήγαινε για να τηλεφωνήσει στον καλό της Φαίδωνα Γεωργίτση.

Κάποτε στην Κυψέλη

Γυρισμένη σχεδόν αποκλειστικά στην Κυψέλη ήταν η ταινία «Νόμος 4.000» του Γιάννη Δαλιανίδη. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της, η πορεία της διαπόμπευσης του τεντιμπόη Θανάση Παπαδοπούλου, ξεκίνησε από την πλατεία της Φωκίωνος Νέγρη και πέρασε όλο τον τότε κεντρικό δρόμο. Λίγο πιο πέρα, στην οδό Μιχαήλ Βόδα και συγκεκριμένα στο νούμερο 138, έμενε στο υπόγειο η πόρνη Κατερίνα Χέλμη, ενώ στους πάνω ορόφους ο αυστηρός καθηγητής Βασίλης Διαμαντόπουλος με την κόρη του Ζωή Λάσκαρη, που βάλθηκαν να διώξουν την «παρείσακτη» από τη γειτονιά.

Σήμερα η Κυψέλη έχει μεταμορφωθεί σε μια πολυπολιτισμική περιοχή και ο δρόμος της Φωκίωνος Νέγρη έχει μετατραπεί σε μεγάλο μέρος του σε πεζόδρομο με εμπορικά καταστήματα και καταστήματα εστίασης να τον καλύπτουν. Αντίστοιχα και η Μιχαήλ Βόδα έχει εκσυγχρονιστεί, δεν κυκλοφορούν πλέον εκεί παιδιά με γιαούρτια στα χέρια και τα δέντρα στις δύο πλευρές των πεζοδρομίων να θυμίζουν μόνο την ταινία της δεκαετίας του 1960. Η δε πολυκατοικία στέκει στο ίδιο σημείο, ανανεωμένη, αλλά με τα χαρακτηριστικά μικρά παράθυρα του υπογείου.

Στον «Παπατρέχα» ο Θανάσης Βέγγος ήταν ένας υπερδραστήριος θυρωρός πολυκατοικίας που συχνά εγκατέλειπε το πόστο του και έπαιρνε τους δρόμους για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των ενοίκων.

Η μεγάλη ανηφόρα που συνήθιζε ν’ ανεβαίνει τρέχοντας φορτωμένος με δεκάδες σακούλες κάθε φορά δεν είναι άλλη από την οδό Υμηττού στο Παγκράτι. Οσο για την πολυκατοικία που τον απασχολούσε; Αυτή βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Υμηττού 151-153 και Αρύββου. Σήμερα η πολυκατοικία κρύβεται πίσω από τα ψηλά δέντρα του πεζοδρομίου και τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, αλλά η πρόσοψή της παραμένει ίδια, με τα χαρακτηριστικά μαρμάρινα σκαλιά και τη μεγάλη τζαμένια πόρτα.

Σήμερα, η οδός Καλλιδρομίου αποτελεί την καρδιά των Εξαρχείων με πολλά καταστήματα και κατοικίες. Πίσω, ωστόσο, στο 1955 ήταν ένας αραιοκατοικημένος δρόμος με πετρόκτιστα σπίτια και παλιά νεοκλασικά. Γι’ αυτό κι έγινε το ιδανικό σκηνικό για τη «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Η ιαχή του Γιώργου Φούντα προς τη Μελίνα Μερκούρη «Στέλλα, φύγε, κρατάω μαχαίρι» ακούστηκε στο σταυροδρόμι των οδών Καλλιδρομίου, Πλαπούτα, Ιουστινιανού και Τσαμαδού. Εκεί, σήμερα, φιγουράρουν ψηλά δέντρα, μεγάλα πεζοδρόμια, παρκαρισμένα αυτοκίνητα και φυσικά πολυκατοικίες.

Το φροντιστήριο της «Παριζιάνας»

Αν και τα περισσότερα γυρίσματα της «Παριζιάνας» πραγματοποιήθηκαν στη Μύκονο, η Νέα Φιλαδέλφεια ήταν η αφετηρία της ιστορίας. Η Ρένα Βλαχοπούλου, σύμφωνα με το σενάριο του Γιάννη Δαλιανίδη, υπερηφανευόταν πως ήταν η καλύτερη μοδίστρα της Νέας Φιλαδέλφειας. Οχι τυχαία. Αφού το ατελιέ της ήταν στημένο σ’ ένα διώροφο στην οδό Κρήτης 28, πολύ κοντά στη λεωφόρο Δεκελείας.

Το όμορφο σπίτι με τα λίγα σκαλιά της εισόδου και τη σιδερένια μάντρα παραμένει ίδιο όπως τότε που στο εσωτερικό του ακούστηκε η ιστορική ατάκα «Σούζη, τρως! Και ψεύδεσαι και τρως!». Και στην ταράτσα του ο Βαγγέλης Σειληνός χόρευε. Μόνο που πλέον τα τσάτρα πάτρα γαλλικά της Πελαζί εκεί μιλούνται κανονικά αφού ο χώρος είναι φροντιστήριο ξένων γλωσσών.

Η Γιωργία Βασιλειάδου στο φιλμ «Η θεία από το Σικάγο» του Αλέκου Σακελλάριου άφησε την Αμερική για το Κολωνάκι. Στην οδό Ξανθίπου 11 βρισκόταν το 1957 το κτίριο με το χαρακτηριστικό μπαλκόνι όπου η ίδια έριχνε κανάτια στους περαστικούς για να βρει γαμπρούς για τις ανιψιές της.

Εκεί που κατέβαιναν συνήθως ατάραχοι οι Ορέστης Μακρής, Ελένη Ζαφειρίου και Τζένη Καρέζη, στο σημείο όπου η Ξανθίππου στρίβει ελαφρά πριν συναντήσει τη Λουκιανού και αλλάξει όνομα σε Ξενοκράτους, σήμερα στέκει μια πιο πρόσφατη πολυκατοικία, ενώ το απέναντι νεοκλασικό είναι πια γκρεμισμένο.