Τα θέατρα κάτω από 300 θέσεις ή το μεγάλο και το μικρό

Πρόσφατα διάβασα στο διαδίκτυο δήλωση ηθοποιού της γεννιάς μου, με ιδανική γι’ αυτόν συνθήκη, για το Σύγχρονο Πολιτισμό, να κλείσουν τα θέατρα κάτω από 300 θέσεις!

του Γιώργου Λιβανού

Μάλιστα δευτερολόγησε μετά την γενική κατακραυγή, λέγοντας ότι με το δικό του κριτήριο πρέπει να μείνουν οι μεγάλοι θεατρικοί χώροι, γιατί εκεί μόνο παρατηρειται συσπείρωση σημαντικών δυνάμεων… Ανήκω στην τυχερή γεννιά, που ευτύχησε να παίξει αλλά & να σκηνοθετήσει αργότερα σε θεατρα 1000 και θέσεων. Από το Εθνικό, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών & το Μπρόντγουαίη ως το Ράδιο Σίτυ Θεσσαλονίκης και από την Επίδαυρο, το Ηρώδειο ως τους Φιλίππους.

Από το Folkteatern Σουηδίας & το Εθνικό εκεί μέχρι το Εθνικό θέατρο Ινδονησίας και το Open Area Theater μπροστά στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Τζακάρτα . Πέρασα όμως και από το Ερευνας του Δημητρη Ποταμίτη , το ΚΕΑ και από ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. που είχε θέατρο μινιατούρα κομψοτέχνημα! Τα τελευταία χρόνια εκφράζομαι μεσω του Studio Κυψέλης , εγώ και μια πλειάδα εκκλεκτών συνεργατών. Είχα την τύχη να γνωρίσω εντός και εκτός τοιχών σκηνοθέτες μοναδικούς & ηθοποιούς τεράστιους που είτε δεν ζουν στην Αθήνα είτε απλά δημιουργούν εκτός, με αγάπη, προσήλωση, φαντασία & άποψη. Φυσικά πιστεύω, ότι το θέατρο δεν χωρίζεται σε θέατρο μικρών και μεγάλων χώρων.

Ούτε σε καλλιτέχνες πρώτης γραμμής και τους ουραγούς τους. Ούτε σε μικρά θέατρα , με λίγους καλλιτέχνες και μεγάλα με πολλούς. Μετά την καλλιτεχνική μου αναζήτηση τριάντα χρόνων πιστεύω ακράδαντα πια, πως οι χώροι ορίζονται από την ποιότητα αυτών που τους νέμονται & την ταυτότητά τους. Υπάρχουν καλλιτέχνες , που ξέρουν ν’ αξιοποιούν τις ευκαιρείες που τους δίνονται ή πασχίζουν να τις δημιουργήσουν, και άλλοι που απλά τις ξεπερνούν ή τις αντιμάχονται.

Και μιλώ πάντα για τους χαρισματικούς δημιουργούς, αυτούς που ξεχωρίζουν ακόμα κι αν πασχίσεις να τους… κρύψεις, οι οποίοι έχουν κατάρτιση, παιδεία, γνώση αλλά και αυτό το χαρακτηριστικό, που είναι πάνω απ’ όλα. Το ταλέντο. Γιατί ναι, ας μη γελιόμαστε υπάρχει. Και καθορίζει, αυτονομεί τους τυχερούς. Αυτοί λοιπόν οι ιδιαίτεροι άνθρωποι, είναι αυτοί που μπορούν να κάνουν το αποτέλεσμα μιας παράστασης να φαίνεται μεγάλο και κάποιες φορές σημαντικό και πιστέψτε με , δεν σπανίζουν ούτε λειτουργούν κατά μόνας . Δημιουργούν μέσω ομάδων συχνά εξαιρετικά καλοσχηματισμένων & πολυπρόσωπων. Κανείς τους δεν ξεχωρίζει τους χώρους που εκφράζεται , σε μεγάλους και μικρούς.

Αλλά βλέπουν την κάθε τους δουλειά , σαν μια ξεχωριστή ευκαιρία να επικοινωνήσουν με το κοινό. Συχνότατα δε τα τελευταία χρόνια, τα διαμάντια που προκύπτουν κάθε χρονιά στο θεατρικό μας γίγνεσθαι, τα θεατρικά επιτεύγματα χτίζονται σε μικρά θεατρα. Με νεωτερίστικη άποψη, δημιουργούνται παραστάσεις “μεγάλες” που χαρακτηρίζονται γεγονός. Και ο κόσμος & τις ανακαλύπτει και τις τιμά γιατι είχε ανέκαθεν αλάνθαστο κριτήριο! Πολλές αξιομνημόνευτες παραστάσεις της τελευταίας εικοσαετίας, δόθηκαν σε μικρούς χώρους που εν μια νυκτί έγιναν γνωστοί, στέκια θεατριφιλου κοινού. Και εισήγαγαν στα θεατρικά μας πράγματα, έργα , συγγραφείς , δημιουργούς και ηθοποιούς υπέροχους εκτελεστές, που κανουν καριέρα ζηλευτή σήμερα.

Το θέατρο μας θα ‘ταν φτωχότερο χωρίς το Τέχνης. Το θεατρο ‘Ερευνας, το Αμφιθέατρο, Αμόρε, το Αντιθέατρο, το θέατρο της οδού Αντιοχείας, είναι χώροι ιεροί, που πήγαινες να δεις παράσταση και έφευγες, καλύτερος, γεμάτος. Αλλα και σημερινά θέατρα μικρά η μικρότερα, μας φανερώνουν ζωντανό το πάθος των δημιουργών τους, ν’ ανακαλύψουν και να προτείνουν νέες φόρμες που θα καθορίσουν για ακόμα μια φορά το θέατρο του μέλλοντος μας. Οι άνθρωποι τους, εργάζονται σ’ αυτά με πάθος, αυταπάρνηση και συχνά τεράστιες οικονομικές θυσίες για να έχουν το δικαίωμα στην έκφραση αλλά και στη διαμόρφωση της σύγχρονης αισθητικής.

Δημιουργοί που παλεύουν με θηρία για να ορθοποδήσουν. Με επιχορηγήσεις και χορηγείες, που ολοι διεκδικούν αλλά δεν έρχονται πάντα, με την προσπάθεια να επικοινωνήσουν σωστά τη δουλειά τους, δημιουργώντας το δικό τους κοινό, με αντιξοότητες και ελπίδα , με φως και όραμα, όλοι ανεξαιρέτως είναι νικητές & εν δυνάμει τεράστιοι. Γιατί παλεύουν για μια αυτονομία που κοντράρει την χαλαρή σιγουριά του όποιου συστήματος και είναι πολλοί.

Οι περισσότεροι. Και η ευκαιρία αξίζει σε όλους, όπως και το δικαίωμα να προσθέσουν το δικό τους λιθαράκι, που μπορεί και ν’ αποβεί καθοριστικό ! Συμβαίνει δε συχνά οι παραστάσεις που δημιουργούνται σε μικρά θέατρα, αργότερα μεταφέρονται σε μεγαλύτερα ή συμμετέχουν σε δυναμικά festivals γεγονός , που δηλώνει σαν συμπέρασμα ότι το καλό θέατρο αν είναι θέμα ποσοτικό , δεν αφορά τη χωρητικότητά αλλά την σπουδαιότητα.

Εν κατακλείδι οι διαφορές που ορίζουν ένα μικρό από ένα μεγαλύτερο θέατρο, αφορούν, το μέγεθος παραγωγής & το πλήθος που μπορεί να εξυπηρετηθεί, εν τέλει δηλαδή το κέρδος, γιατί αυτό και μόνο δε μπορεί ν’ αυξηθεί σε ένα μικρό θέατρο περιορισμένης χωρητικότητας με την επιτυχία μιας παράστασης. Επ’ ουδενί όμως το καλλιτεχνικό μέγεθος ή την προσφορά.