της Βαλεντίνης Λούρμπα

Η καλή προαίρεση είναι προεξέχουσα αξία για ένα θεατρικό κριτικό, αλλά αυτό δεν αποτελεί αισθητικό μέτρο, και δεν δύναται να διασώσει ένα αποτυχημένο, μικρής πνοής και αξίας θεατρικό έργο.

Μπορεί όμως να το αντιμετωπίσει με ευγένεια ποu περιέχει εντιμότητα και θα του προσδώσει σεβασμό και αξιοπρεπεια.

Η τέχνη της κριτικής είναι δύσκολη οπως όλες οι τέχνες. Ένα θεατρικό έργο έχει ψυχαγωγική όψη και δημιουργική όψη. Οι άνθρωποι που εισέρχονται στο θέατρο έχουν ξεφύγει απο τον καθημερινό τους χώρο, στραμμένοι στα επι σκηνής, αποκομμένοι απο τα αδιεξοδα τουs ,νιωθουν μια αιφνίδια ευφορία.

Αυτη η απόσπαση απο τον εαυτό τους προκαλει την απόλαυση σε συνδιασμό με την αλλαγή περιβάλλοντος, Το θεατρικό έργο έχει και την άλλη όψη, της υψιπετούς καλλιτεχνικής δημιουργίας που πρέπει να τηρηθούν οι κανόνες της θεατρικής νομοτελειας. Εκεί όπου η τέχνη εκδηλώνει την παρουσία της μέ την μορφη της απαίτησης για ενδελεχεια και ολοκλήρωση, που συντελείται και πραγματώνεται ενωπιον των θεατών με την συνεργασία όλων των συντελεστών της παράστασης: Σκηνοθέτη, ηθοποιων, σκηνογράφου, μουσικού, και πάντα με την σφραγίδα τού συγγραφεα,που είναι ο κυρίαρχος, ο μυθοπλάστης και ο δημιουργός του εργου.

Ο κριτικός πρέπει να υπολογίσει και τους δυο στόχους, διοτι απειλείται απο τον κίνδυνο να εστιάσει στην εκδοχή της ψυχαγωγίας, αφήνοντας να ατονίσει η άλλη εκδοχή που είναι η δημιουργικη, ή να υπερτονίσει την δημιουργική διάσταση του έργου, απαλείφοντας απο την μνήμη του οτι ο θεατής ξόδεψε χρήματα για να ψυχαγωγηθει και πρεπει να εποκυρωθεί αυτό το δικαιωμά του. Ο κριτικός πρεπει να είναι εναργής, να δίνει για το θέαμα μια εικόνα ώστε να μπορει ο θεατης να υπολογίσει την απόλαυση και τερψη του.

Ο σοβαρός κριτικός δεν είναι ενας μεμυημένος, δεν υποτάσσεται στο ριγος που μεταλαμπαδεύουν οι ηθοποιοί, ούτε παρασύρεται απο την έκσταση μιας παράστασης, αλλοιώς κινδυνεύει να υποβαθμίσει την κριτική σε επευφημία…

Ο κριτικός δεν υπηρετεί ούτε το κοινό, ούτε τον συγγραφέα, αλλά το θέατρο, που έχει παρελθόν και παρόν. Το παρελθόν του θεάτρου ειναι αυτό που υπερίσχυσε του χρόνου και εδραιώθηκε στο διηνεκές, και το παρόν αυτό που εξοβελίζει ο χρόνος απο την ευφημερότητά του. Ο κριτικός εχει χρεος απεναντι στο κοινό, απεναντι στο συγγραφέα , απεναντι στο θεατρο .

Διακρίνει το μείζον από το έλασσον, το διαρκές απο το προσωρινό και οφείλει να είναι σαφής και να διατηρεί πάντα την ανάμνηση των υποδειγματικών έργων που πρέπει να υπομιμνήσκει στο κοινό. Υπάρχει και το σύγχρονο θέατρο με κινδύνους, αναζητήσεις, νεωτερισμούς, και ρηξικέλευθους στόχους. Καθήκον του κριτικού ειναι να ακολουθεί τα κελεύσματα της θεατρικής τέχνης, και να ανταποκριθεί με μέτρο στις προτροπές της.

Η κριτική ασκείται στον κόσμο της παιδείας και της ευρύτερης μόρφωσης του κριτικού. Καθήκον του είναι να μην συντρίψει τους συγχρόνους του, κατω απο το συναισθηματικό δέος και το βάρος της ανάμνησης από τον τεράστιο πλούτο που θησαύρισε απο μεγέθη όπως ο Σαίξπηρ, ο Ρακήνας, ο Ίψεν. Αλλά και να μην σπεύσει να χρίσει νέους Σαίξπηρ, επερχόμενους Ρακήνες και συνεχιστές του Ίψεν. Ο κριτικός βρίσκεται μαζί με το κονό κρίνει το έργο, και το κοινό κρίνει και το έργο και τον κριτικό.