Η έκθεση ''Συλλογή Σωτήρη Φέλιου – ''Στέφανος Δασκαλάκης: Ζωγραφική 2013 – 2021 '' στον χώρο τέχνης «16 Φωκίωνος Νέγρη»

Του Λεόντιου Πετμεζά

Από τις 9 Μαρτίου ως τις 7 Μαίου 2022 διαρκεί η ατομική έκθεση του Στέφανου Δασκαλάκη με τίτλο «Συλλογή Σωτήρη Φέλιου – Στέφανος Δασκαλάκης: Ζωγραφική 2013 – 2021 στον χώρο «16 Φωκίωνος Νέγρη» » σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ειρήνης Οράτη.

Παρουσιάζει 25 ζωγραφικές συνθέσεις, κυρίως μεγάλων διαστάσεων, από τη Συλλογή Σωτήρη Φέλιου και ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές, όπως τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, τη Συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., τη Συλλογή Αντώνη και Άζιας Χατζηιωάννου και τη Συλλογή Δάνη Κοτζαϊβάζογλου.

Τα εκθέματα της χωρίζονται σε δύο ενότητες. Η πρώτη αποτελείται από συνθέσεις που έχουν φιλοτεχνηθεί από το 2004 – 2009 και ανήκουν στην Συλλογή Σωτήρη Φέλιου, και η δεύτερη από συλλήψεις που έχουν δημιουργηθεί την περίοδο 2013 – 2021, μετά την αναδρομική έκθεση του Στέφανου Δασκαλάκη στο Μουσείο Μπενάκη το 2013, και ανήκουν σε συλλογές ιδρυμάτων και ιδιωτών. Τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν έως σήμερα εκτεθεί.

Ακολουθώντας μια χρονολογική προσέγγιση, τα επιτεύγματα φανερώνουν στους θεατές την εξέλιξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Στέφανου Δασκαλάκη, μέσα από τις θεματικές ενότητες που τον απασχολούν: η ανθρώπινη μορφή και η γυναικεία φιγούρα, η σημασία της τοποθέτησης του μοντέλου στο ατελιέ και η κατάλληλη «σκηνογραφία» της εικόνας, η παρατήρηση της πραγματικότητας την ώρα της ζωγραφικής πράξης, η αποτύπωση του φωτός και της σκιάς και οι εσωτερικοί χώροι.

Όπως επισημαίνει στο κείμενο της η επιμελήτρια της έκθεσης Ειρήνη Οράτη:

«Ο Δασκαλάκης δεν αναζητά μια ιδεατή ομορφιά, δεν δημιουργεί εντυπώσεις «ωραίου». Με το πινέλο σκάβει, προσθέτοντας ολοένα στα πρόσωπα, στοιχεία που εκείνος διακρίνει, που εκείνος έχει επιλέξει να προβάλλει και συχνά, να φωτίσει. Εδώ ανήκουν οι θαυμάσιες μορφές της Μυρτώς, της Ναταλίας, της Ιωάννας, της Ελένης, πάνω σε αυτοσχέδιες βάσεις -μεταχειρισμένες ξύλινες παλέτες που λειτουργούν ως αναπάντεχα βάθρα-, αλλά και οι αρκετές συνθέσεις πάνω στο εξαιρετικά ενδιαφέρον και κάπως αλλοπρόσαλλο πρόσωπο του Λεωνίδα».

Στην συνολική παρουσίαση οι θεατές ανακαλύπτουν πρώτα τις δημιουργίες έργα μέσα στις οποίες πρωταγωνιστούν οι μορφές των προαναφερόμενων μοντέλων, έργα που ανήκουν στην πρώτη ενότητα (2004-2010) της έκθεσης και χαρακτηρίζονται από απροσδιόριστους εσωτερικούς χώρους και ένταση στην παρουσία των μορφών.

Στη συνέχεια όμως, παρατηρείται η πρόσφατη στροφή του ζωγράφου προς νέες επιλογές και προσεγγίσεις, ως προς τη θεματολογία και με τον τρόπο γραφής του. Η ανθρώπινη μορφή συνεχίζει να κυριαρχεί στα έργα του, ζωγραφίζοντας πάντα από ζωντανό μοντέλο, αλλά ταυτόχρονα φαίνεται η επιλογή του ίδιου του Στέφανου Δασκαλάκη να «επιστρέψει» στον εσωτερικό χώρο του εργαστηρίου του, «αντιμετωπίζοντας» στις συνθέσεις του ξανά το φυσικό φως και ανανεώνοντας τις θεματικές του επιλογές.

Ο Σωτήρης Φέλιος αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του καταλόγου:

«Με τη ζωγραφική του Στέφανου Δασκαλάκη πολλές φορές αναρωτιέμαι αν αυτό που αντιλαμβάνομαι με τα μάτια μου κοιτάζοντας τους πίνακες, υπάρχει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και πέρα απ’ την αντίληψή μου (εκεί που ξέρω ότι υπάρχει ένα «χάος»), ή αν ο Στέφανος Δασκαλάκης μου δίνει μαζί και μια «ζώνη ασφαλείας» για να ψηλαφίσω το χάος και να το «απολαύσω», όπως τον γύρο του θανάτου, απ’ τα πανηγύρια που πήγαινα παιδί στην Τρίπολη τον Δεκαπενταύγουστο»;

Την έκθεση συνοδεύει πλήρως εικονογραφημένη δίγλωσση έκδοση. Οι παράλληλες εκδηλώσεις της έκθεσης θα ανακοινωθούν σύντομα.

Η διοργάνωση της έκθεσης έγινε από το ίδρυμα «Η άλλη Αρκαδία». H Συλλογή Σωτήρη Φέλιου είναι μια ιδιωτική συλλογή που άρχισε να διαμορφώνεται τη δεκαετία του 1980. Αναφέρεται κυρίως στη σύγχρονη ελληνική παραστατική τέχνη και ιδιαίτερα στη ζωγραφική, με κεντρικό θέμα της την ανθρώπινη μορφή. Περιλαμβάνει περισσότερα από χίλια έργα Ελλήνων καλλιτεχνών που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα (ζωγραφικά έργα, γλυπτά, ανάγλυφα, κατασκευές, χαρακτικά, φωτογραφίες, σχέδια κ.ά.).

Όλα τα έργα αποτελούν προσωπικές επιλογές του συλλέκτη. Με σκοπό η Συλλογή να καταστεί προσβάσιμη στο ευρύ κοινό, ο Σωτήρης Φέλιος, έχει συστήσει το Ίδρυμα «Η άλλη Αρκαδία», το οποίο αναλαμβάνει την έκθεση έργων της συλλογής εντός και εκτός Ελλάδος, την επιμέλεια και έκδοση των αντίστοιχων καταλόγων, καθώς και τον δανεισμό έργων σε μουσειακές εκθέσεις.

Παράλληλα με το Ίδρυμα «Η άλλη Αρκαδία», ο συλλέκτης δημιούργησε τον χώρο τέχνης 16 Φωκίωνος Νέγρη, όπου στεγάζονται περιοδικές εικαστικές εκθέσεις, διοργανώνονται καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, αναπτύσσονται δίκτυα συνεργασίας, συμπράξεις και ανταλλαγές με άλλους φορείς από τον χώρο του πολιτισμού.

Βιογραφικό σημείωμα Στέφανου Δασκαλάκη:

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1952. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, στο Εργαστήριο του Γιώργου Μαυροΐδη (1970-74). Συνέχισε τις σπουδές του στη Λυών και στο Παρίσι (1978-81). Αργότερα παρακολούθησε ως ακροατής το Εργαστήριο του Leonardo Cremonini στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού.

Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, στην Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, στην Συλλογή του Ιδρύματος Β & Ε Γουλανδρή, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, στην Πινακοθήκη Κουβουτσάκη, στη Συλλογή Σωτήρη Φέλιου, στη Συλλογή Αντώνη και Άζιας Χατζηιωάννου, στη Συλλογή Θανάση Μιχαηλίδη, καθώς και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές στη Γαλλία, στο Βέλγιο και στην Ελλάδα. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.