Η ιστορία του «Don’t Stop The Dance» του Bryan Ferry

του Κωνσταντίνου Παυλικιάνη

Το «Don’t Stop The Dance» περιλαμβάνεται στον έκτο σόλο δίσκο του Bryan Ferry, «Boys And Girls», που κυκλοφόρησε το 1985.

Πρόκειται για ένα σοφιστικέ pop τραγούδι, το οποίο έγραψαν ο Bryan Ferry και ο Rhett Davies.

Το κομμάτι αποτελείται από ένα πλούσιο και αισθησιακό groove που μεταφέρει τη βελούδινη και αισθησιακή φωνή του Bryan Ferry. Η προσοχή στην προσεγμένη παραγωγή και ο εικονοκλαστικός ήχος που συνδέθηκε με τους Roxy Music είναι πάντα εμφανής ακόμα και όταν ο Bryan Ferry χαμηλώνει τα φώτα. Το φωνητικό του στυλ δίνει ένα ύφος συναισθηματικής ερμηνείας που τηρεί τις αποστάσεις στον σωστό βαθμό. Ταλαντευόμενος στις μεσαίες του συχνότητες, ο Ferry μπαίνει στο τραγούδι με τον στίχο «Η μαμά λέει ότι η αλήθεια είναι αυτή που έχει σημασία και ότι το ψέμα και η εξαπάτηση είναι αμαρτία» («Mama says truth is all that matters / Lying ‘n deceiving is a sin»).

Στο πρώτο κουπλέ του τραγουδιού, ο Bryan Ferry λέει ότι η μητέρα του τού δίδαξε όλα όσα γνωρίζει κι έτσι ακολουθεί ό,τι του δίδαξε στη ζωή. Ωστόσο, καθώς αλλάζει ο κόσμος, τα μαθήματα ζωής που του παρέδωσε η μητέρα του είναι πλέον απαρχαιωμένα.

Ο «χορός» είναι όλα όσα έχει σήμερα, καθώς ζει στον προαναφερόμενο κατεστραμμένο κόσμο. Δεν θέλει να σταματήσει ο χορός.

Στο δεύτερο κουπλέ, η μητέρα του τραγουδιστή τον διδάσκει ότι η αγάπη πρέπει να βασίζεται σε πράγματα πέρα από την εμφάνιση, αλλά τώρα αυτός κάνει το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι διδάχθηκε. Ελπίζει να ευθυγραμμιστεί ξανά με τις απόψεις της μητέρας του για την αγάπη, αλλά νιώθει ότι είναι σχεδόν αδύνατο καθώς το έχει πάει τόσο πολύ μακριά ώστε ζει γι’ αυτό που του είπε να μην κάνει. Όπως και πριν, ο χορός είναι όλα όσα έχει σήμερα.

Στο τελευταίο κουπλέ του τραγουδιού, ο Bryan Ferry κάνει αναφορά στο κλασικό τραγούδι «Stormy Weather» που τραγούδησε για πρώτη φορά η Ethel Waters το 1933 στο Cotton Club (νυχτερινό κέντρο στο Harlem) και που το ερμήνευσαν πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, όπως οι Billie Holiday, Ella Fitzgerald και Frank Sinatra. Απ’ το τραγούδι αυτό προέρχεται ο στίχος «Don’t know why there’s no sun in the sky».

Στην ηχογράφηση, σαξόφωνο έπαιξε ο David Sanborn ενώ συμμετείχαν και οι μουσικοί: Nile Rodgers, Marcus Miller, Omar Hakim και Andy Newmark. Μηχανικός ήχου ήταν ο Rhett Davies. Το τραγούδι έχει ρυθμό 128 bpm.

Bryan Ferry: Η ηχογράφηση έγινε σε διάφορα στούντιο στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και το Νασσάου και η όλη διαδικασία πήρε περίπου δύο χρόνια. Έγραψα το «Don’t Stop The Dance» μαζί με τον συμπαραγωγό μου και μηχανικό ήχου Rhett Davies και θυμάμαι ότι το κομμάτι προέκυψε από κάποιες συναντήσεις που κάναμε στο σπιτικό μου στούντιο στην Αγγλία. Τελικά κάναμε τη μίξη με τον Bob Clearmountain στα στούντιο Power Station στη Νέα Υόρκη.

Η μπασογραμμή του «Don’t Stop The Dance» έγινε η βάση των νυχτερινών clubs σε όλο τον κόσμο. Από την αρχή το τραγούδι έχει μία αίσθηση χορευτικού club παρά τον αργό ρυθμό και τον ρομαντικό λυρισμό του. Κομψό και πλούσια υποβλητικό, το φωνητικό μέρος του Bryan Ferry είναι δελεαστικό, ενθυλακώνοντας την εποχή των Νεορομαντικών. Το ιδίωμα και η αντήχηση της φωνής του δημιουργούν μία μυστηριώδη, μελαγχολική τραχύτητα στο χρώμα της. Το τραγούδι αποτελείται επίσης από καθαρά μέρη synthesizer που τοποθετήθηκαν στη μίξη σε μεσαίο επίπεδο έντασης. Προστατεύοντας τη μελωδία, εισάγουν μία αίσθηση τεχνολογίας και νεωτερισμού. Συμπληρώνοντας τα συνθετικά μέρη, ένα απαλό, γεμάτο μπάσο επιτρέπει στο riff να πιάσει έναν ρυθμό μ’ έναν ατάραχο και χαλαρό τρόπο και πάντα στα σωστά επίπεδα ελέγχου. Κυρίως, όμως, ο φωνητικός ήχος του Bryan Ferry σημαίνει το τέλος της προσανατολισμένης στη μόδα και στο design αγοράς, συμβολίζοντας την άνοδο του Νέου Ανθρώπου στη δεκαετία του 1980. Η φωνητική δεξιοτεχνία στην περίπτωσή του είναι πολύ διαφορετικού τύπου από τους άλλους καλλιτέχνες, υιοθετώντας έναν τρόπο ερμηνείας με έλεγχο του τόνου, φωνητικό πλάτος, έκφραση και ρυθμική άρθρωση. Το φραζάρισμα στο «Don’t Stop The Dance» είναι τόσο βελτιωμένο που δύσκολα μπορεί να αποτύχει να δελεάσει τον ακροατή. Για κάθε αναπνοή που παίρνει, ενισχύει τα σαγηνευτικά σημαίνοντα ενός ηχητικά διαμορφωμένου σώματος. Τί μπορεί να μας πει αυτό, λοιπόν, για την τέχνη της φωνητικής αποπλάνησης;

Οι στρατηγικές της σαγηνευτικής ερμηνείας περιλαμβάνουν όμορφες μελωδίες που είναι λεπτές και όχι απροκάλυπτα προκλητικές στις διαστρωματικές τους δομές. Η μελωδία του κουπλέ στο «Don’t Stop The Dance» σχεδόν πνίγεται στα εφέ της παραγωγής, παρουσιάζοντας τη φωνή του Bryan Ferry ως αισθησιακή και ζωντανή (τουλάχιστον στο πλαίσιο της δεκαετίας του 1980). Μία βελούδινη ποιότητα στο ύφος της ερμηνείας λειτουργεί με την ποιότητα του τόνου και την «υφή» της φωνής και είναι τόσο γεμάτη αισθησιασμό που την καθιστά ιδανική για τηλεφωνικό σεξ. Αλλά δεν θα είχε νόημα αν αποσπούσαμε τα θεατρικά στοιχεία του ύφους του Bryan Ferry από την υποδοχή του και το κοινό στο οποίο απευθύνθηκε. Στιλιστικά, ο θεατρικός τρόπος του αντικατοπτρίζει όχι μόνο την αγνότητα της ερμηνείας και της παραγωγής αλλά και εκείνη του κοινωνικού πλαισίου της στη Βρετανία της δεκαετίας του 1980. Αναφερόμαστε στους στιλιστικούς κώδικες που είναι πολύ διαφορετικοί από τους άλλους κατά την ίδια περίοδο, όπως αυτούς του ανεξάρτητου rock. Αντίθετα, ο επηρεασμένος από την ανεξάρτητη σκηνή τραγουδιστής της δεκαετίας του 1980 θα ήταν λιγότερο εξευγενισμένος από τον Bryan Ferry και θα ακουγόταν πιο «φυσικός», όντας πιο ρυθμικά πιασμένος στη μελωδική φράση. Ένα τέτοιο πρωτότυπο αυτής της φωνητικότητας βρίσκεται σ’ έναν άλλον Βρετανό δανδή, τον Pete Doherty, του οποίου ο τρόπος ερμηνείας ξεδιπλώνεται μ’ έναν «συνηθισμένο», ακατέργαστο και ευαίσθητο τρόπο όπου ένας νευρικός τόνος αμαυρώνει μία ιδιοσυγκρασία που είναι αδιάντροπα αυτοεπιληπτική, ακόμα και για τα standards του Bryan Ferry.

Το «Don’t Stop The Dance» κυκλοφόρησε σε single το 1985 και ήταν το δεύτερο single που βγήκε από τον δίσκο «Boys And Girls» (είχε προηγηθεί το «Slave To Love»). Είναι, επίσης, ένα σημαντικό ορόσημο στη μετά τους Roxy Music εποχή του Bryan Ferry.

Το τραγούδι έφτασε στο Νο 21 των βρετανικών charts και ήταν μία από τις πρώτες σόλο επιτυχίες του Bryan Ferry μετά την αποχώρησή του για δεύτερη φορά από τους Roxy Music. Επίσης, έφτασε στο Νο 8 της Ιρλανδίας, Νο 13 στο Βέλγιο, Νο 16 στη Νέα Ζηλανδία, Νο 29 στην Ολλανδία, Νο 45 στη Γερμανία και Νο 68 στην Αυστραλία.

Η εκδοχή του δίσκου είχε διάρκεια 4:24 και του single 3.57. Ένα ειδικό remix του τραγουδιού έγινε από τον Bruce Lampcov για την έκδοση του maxi single, στην οποία συμπεριλήφθηκε και η οργανική εκτέλεση (instrumental) διάρκειας 4:24, και για την περιορισμένη έκδοση του 12’’ picture disc. Η εκτέλεση του maxi single κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε CD όταν συμπεριλήφθηκε στο cd single «Price Of Love ’89 R’n’B Remix». Η εκτέλεση του single και η οργανική δεν κυκλοφόρησαν σε CD.

Το μουσικό βίντεο που συνοδεύει το «Don’t Stop The Dance» σκηνοθετήθηκε από τον John Scarlett Davis. Ένα από τα μοντέλα που εμφανίζονται είναι η Γαλλίδα Laurence Treil, που στο βίντεο μοιάζει με τη σούπερ σταρ του βωβού κινηματογράφου Louise Brooks.

Το βίντεο ξεκινάει με διάφορες φωτεινές ταμπέλες και στη συνέχεια δείχνει τους γοφούς της Laurence Treil καθώς χορεύει. Μετά τις σκηνές με τη σιλουέτα της, βλέπουμε το πρόσωπο του Bryan Ferry ενώ τραγουδάει. Πίσω από τους δύο παίζουν αποσπάσματα από παλιά χορευτικά νούμερα του Hollywood από τη δεκαετία του 1920, σκηνές με γυναίκες στην παραλία, μπαλαρίνες κ.λπ. Η δε Laurence Treil φαίνεται να παίζει σαξόφωνο κατά τη διάρκεια του σόλο του David Sanborn.

Μία εκδοχή του βίντεο δείχνει γυμνές γυναίκες στην παραλία, αλλά μία διαφορετική εκδοχή δείχνει γυναίκες με μαγιό της δεκαετίας του 1920. Το στυλιζάρισμα του βίντεο ολοκληρώθηκε από τον φωτογράφο μόδας Stevie Hughes.

Το «Don’t Stop The Dance» παιζόταν σε όλη την περιοδεία που έκανε ο Bryan Ferry το 1988 ενώ μία ζωντανή ηχογράφηση του τραγουδιού, στις 10 Δεκεμβρίου του 1988 στη Γλασκόβη, χρησιμοποιήθηκε ως β’ πλευρά του «Your Painted Smile» (1994). Το τραγούδι ακούστηκε επίσης σε κάποιες συναυλίες στις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία κατά την περιοδεία Frantic το 2002 και σε όλη την περιοδεία Dylanesque.

Bryan Ferry: Εγώ δεν έκανα ποτέ karaoke, αλλά ένα βράδυ στην Ιαπωνία πήγαμε σ’ ένα μπαρ και όλοι τραγουδούσανε τα τραγούδια μου -κάνοντας το «Don’t Stop The Dance» με ιαπωνική προφορά και οι λέξεις να είναι όλες λάθος. Τόσο υπέροχη διάθεση!

Το 2010, κυκλοφόρησε ένα remix του τραγουδιού από τον John Daly, το οποίο περιλαμβάνεται στη συλλογή «White Days 03». Η εκτέλεση αυτή έχει το τυπικό λεπτό άγγιγμα του Daly. Η συγκράτηση που επιδεικνύει μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα ως έλλειψη ιδιαίτερης προσπάθειας αλλά εδώ είναι αυτό ακριβώς που απαιτεί το τραγούδι.

Το 2013, στρατολογήθηκε μία ομάδα από τους καλύτερους παραγωγούς και DJs στον κόσμο για να κάνουν μία σειρά remix του «Don’t Stop The Dance» (Eric “Dunks” Duncan, Matvey Emerson, Grasshopper, Idjut Boys, Derek Kaye, Sleazy McQueen, Psychemagik, Punks Jump Up, Space Coast, Todd Terje και Greg Wilson). Παρόλο που οι παραγωγοί έχουν παρόμοιο ύφος, κατόρθωσαν να βάλει ο καθένας τους τη μοναδική του σφραγίδα για να δημιουργήσει μία διαφορετική εκδοχή σ’ αυτό το δισκογραφικό στολίδι. Οι Idjut Boys, για παράδειγμα, δημιούργησαν μία καταιγίδα από τις κιθάρες του γίγαντα της disco Nile Rodgers στο πιο εμφανώς επηρεασμένο από τη disco remix, ενώ ο Todd Terje αναδημιούργησε το τραγούδι με νέα έγχορδα και synths που οδηγούν σε μία εκστατική κορύφωση. Ο Psychemagik, από την άλλη πλευρά, επέλεξε έναν πιο εκλεπτυσμένο τόνο, που εμφανίζεται και στην deep house διασκευή του βετεράνου της disco Greg Wilson. Η δε εκδοχή του Νεοϋορκέζου παραγωγού Eric “Dr. Dunks” Duncan είναι συγκρατημένη αλλά προσφέρει 11 κομψά λεπτά. Ο Sleazy McQueen, παραγωγός από το Orlando και προσωπική επιλογή του Isaac Ferry, γιου του Bryan Ferry, παρέδωσε δύο ξεχωριστές εκδοχές: το συμπαθητικό Space Coast Remix και το Sleazy McQueen Remix, μία deep house εκτέλεση που απομονώνει υπέροχα το σέξι σαξόφωνο και αξιοποιεί ένα καλαίσθητο μέρος του synthesizer. Το χορευτικό ραφινάρισμα του McQueen, με την υπονοούμενη ερωτική του κομψότητα, τιμά το αρχικό πνεύμα του τραγουδιού αλλά το αποσυνθέτει και το ανασυνθέτει σε έναν εύθραυστο νεωτερισμό.

Bryan Ferry: Μετά την επιτυχημένη κυκλοφορία του «Olympia Remixes», αποφασίσαμε ότι το τραγούδι μου «Don’t Stop The Dance» θα πρέπει να αναθεωρηθεί από μία νέα γενιά DJs. Από το πρώτο σόλο άλμπουμ μου το 1973, προσπαθούσα πάντα να ερμηνεύσω τραγούδια άλλων ανθρώπων με τον δικό μου τρόπο. Ήταν καλό, λοιπόν, να ακούς το «Don’t Stop The Dance» σε τόσες πολλές εκδοχές. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις πως μερικά από τα remixes επικεντρώνονται σε ορισμένες πτυχές του τραγουδιού… Όλοι παίρνουν το κομμάτι από διαφορετικά ενδιαφέροντα μέρη.

Αυτές οι εκδοχές είναι συγκεντρωμένες στο άλμπουμ «Don’t Stop The Dance» (2013). Χάρη στη φημισμένη κομψότητα και την ευγενή στάση του τραγουδιστή των Roxy Music, αυτή η παρτίδα των επίσημων ανακατασκευών του κλασικού τραγουδιού τείνει έντονα προς τη nu-disco.

Τον Σεπτέμβριο του 2018, ο Bryan Ferry ερμήνευσε το «Don’t Stop The Dance» στις συναυλίες που έδωσε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Το «Don’t Stop The Dance» ακούστηκε στην τηλεοπτική σειρά «American Horror Story: Hotel» (2015). Το δε βιβλίο «The British Pop Dandy: Masculinity, Popular Music And Culture» (2009) του Stan Hawkins περιέχει αναφορά στο διαχρονικό αυτό τραγούδι.

Άλλες εκτελέσεις:

GML (Ιούνιος 1996, στο single «Video Killed The Radio Star»).
Jet Set Inc. (2002, πέντε εκδοχές σε single).
BiTeR mc & Elena DeLucca (Μάρτιος 2005, στο άλμπουμ «Roxy Re-Modeled»).
Masha Qrella (2006, σε single).
Erik Truffaz & Sly Johnson (2008, στο άλμπουμ «Paris»).
The Bryan Ferry Orchestra (Νοέμβριος 2012, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «The Jazz Age»).
Telan Devik (2016, ως sample στο τραγούδι «Lying And Deceiving»).

Οι στίχοι:

Mama says truth is all that matters

Lying ‘n deceiving is a sin

Drifting through a world that’s torn and tattered

Every thought I have don’t mean a thing

Don’t stop

Don’t stop the dance

Mama says love is all that matters

Beauty should be deeper than your skin

Living for the moment – lips and lashes

Will I ever find my way again

(Chorus)