Η ιστορία του «Don’t Let Me Down» των Beatles

του Κωνσταντίνου Παυλικιάνη

Το «Don’t Let Me Down» περιλαμβάνεται στον δίσκο «Hey Jude», που κυκλοφόρησε το 1969.

Πρόκειται για ένα blues rock/R&B/soul τραγούδι, του οποίου ως δημιουργοί αναφέρονται οι Paul McCartney και John Lennon αλλά στην πραγματικότητα το έγραψε ο John Lennon.

Όπως και το «I Want You (She’s So Heavy)» από το «Abbey Road», το «Don’t Let Me Down» είναι ένα στιχουργικά απλό και άμεσο τραγούδι. Οι στίχοι εκθειάζουν την ευχάριστη ερωτική τρέλα ενός φρέσκου ειδυλλίου, που προκλήθηκε από την έναρξη της -μακροχρόνιας απ’ ό,τι αποδείχθηκε- σχέσης του John Lennon με την Yoko Ono.

«It’s a love that lasts forever,

It’s a love that had no past»

Όταν ο John Lennon έγραψε αυτά τα λόγια, τα ζούσε επίσης. Είχε βρει τη νέα του αγάπη στο πρόσωπο της Yoko Ono και γρήγορα άλλαξαν και η ζωή και η τέχνη του.

Το «Don’t Let Me Down» παρέχει ένα στιγμιότυπο της ιδιωτικής πλευράς του Lennon. Ο John Lennon έγραψε αυτή τη συναισθηματική μπαλάντα -και ένα από τα πιο δυνατά ερωτικά τραγούδια των Beatles- για να εκφράσει την αγάπη του στη Yoko Ono, ζητώντας της να μην του ραγίσει την καρδιά. Ήταν μία αγωνιώδη έκκληση του John Lennon προς τη Yoko Ono πριν την παντρευτεί και αφού άφησε τη Cynthia γι’ αυτήν, ενώ παράλληλα οι Beatles ήταν στο χείλος της διάλυσης. Ήταν μία σκοτεινή περίοδος και ο Lennon εξαρτιόταν όλο και περισσότερο από τη Yoko Ono για να βρει προσωπική και δημιουργική υποστήριξη. Η Yoko Ono από την πλευρά της ήταν πανταχού παρούσα στη ζωή του Lennon αλλά και των Beatles.

Μεταξύ όλων αυτών, ο John Lennon προσπάθησε να τα συμβιβάσει όλα, να δικαιολογήσει το διαζύγιό του στον κόσμο και την εναπόθεση όλων του των ελπίδων σε ένα άτομο: τη Yoko Ono.

John Lennon (Rolling Stone, 1970): Όταν πνίγεσαι, δεν λες «θα ήμουν πολύ ευχαριστημένος αν κάποιος είχε την ευγενή καλοσύνη να προσέξει ότι πνίγομαι και να έρθει να με βοηθήσει». Απλά φωνάζεις.

Επιστρέφοντας σε προηγούμενα τραγούδια, όπως το «Help» και το παρόμοιας θεματικής «If I Fell», ο John -σε αντίθεση με τον Paul- δεν φοβόταν να εκθέσει τον εαυτό του στους στίχους του, με όλη την επακόλουθη γύμνια τους.

Το «Don’t Let Me Down» ήταν το πρώτο τραγούδι που έγραψε ο Lennon για τη Yoko, την οποία παντρεύτηκε στις 20 Μαρτίου 1969 (δύο μήνες μετά την ηχογράφηση του τραγουδιού). Τα ειλικρινή και παθιασμένα του λόγια παρέχουν μία ζωντανή εικόνα της ζωής του Lennon κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, καθώς μοιράζεται τη νέα του αγάπη με τη Yoko Ono.

Το 1980, ο Lennon συνόψισε λακωνικά την έμπνευση για το τραγούδι: «Είμαι εγώ, τραγουδώντας για τη Yoko».

Αργότερα, ο Paul McCartney μπήκε σε περισσότερες λεπτομέρειες.

Paul McCartney: Ήταν μία πολύ τεταμένη περίοδος: Ο John ήταν με τη Yoko και είχαν πέσει στην ηρωίνη και όλες τις συνοδευτικές παράνοιες και έθετε τον εαυτό του στα άκρα. Νομίζω ότι όσο τον ενθουσίαζε και τον διασκέδαζε, τόσο την ίδια στιγμή τον τρομοκρατούσε κρυφά. Επομένως, το «Don’t Let Me Down» ήταν μία γνήσια έκκληση… Έλεγε στη Yoko «Πραγματικά κάνω την υπέρβασή μου μ’ αυτό. Αφήνω πραγματικά να φανεί η ευαισθησία μου, οπότε δεν πρέπει να με απογοητεύσεις». Νομίζω ότι ήταν μια πραγματική κραυγή για βοήθεια. Ήταν ένα καλό τραγούδι.

Το τραγούδι ξεκινάει με το ρεφρέν όπου απευθύνεται στη Yoko Ono σε δεύτερο πρόσωπο. Στο πρώτο κουπλέ ο John μεταβαίνει σε τρίτο πρόσωπο, αλλά εξακολουθεί να απευθύνεται στη Yoko.

Υπάρχει μία στροφή που πηγαίνει σε μία διαφορετική μελωδία και ζωηρό ρυθμό. Παρά τους ισχυρισμούς του αφηγητή ότι είναι ερωτευμένος για πρώτη φορά με μια αγάπη που θα διαρκέσει για πάντα, υπάρχει ένα ελαφρώς βαθύτερο αίσθημα ανησυχίας και αβεβαιότητας, σαν ο τραγουδιστής να υποψιάζεται ότι μπορεί να είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό. Ο στίχος «I’m in love for the first time» είναι μία πολύ ισχυρή δήλωση όταν προέρχεται από ένα άτομο που υπήρξε με πολλές γυναίκες, μία εκ των οποίων την είχε παντρευτεί και από την οποία απέκτησε τον γιο του, Julian. Ο δε στίχος «Don’t you know it’s gonna last / it’s a love that lasts forever» αποτελεί μία πιο θετική ματιά στο μέλλον (που αποδείχθηκε σωστή) σε αντίθεση με την αγωνία του λόγου στη φράση «Don’t let me down…». Με το στίχο «It’s a love that has no past (seeking past)» φαίνεται πως η νέα αγάπη του John Lennon για τη Yoko Ono απομάκρυνε την παλιά εμμονή με τη μητέρα του, θέμα που διερευνήθηκε επίσης στο «Julia».

Το δεύτερο κουπλέ («And from the first time that she really done me / Oh, she done me / She done me good») θα μπορούσε να αφορά τις σεξουαλικές τους σχέσεις, οι οποίες στη συνέχεια έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα. Ένας άλλος τρόπος να δει κανείς το στίχο «she done me good» είναι να εννοεί ότι ο John Lennon είναι καλύτερα χάρη στη Yoko Ono.

Όπως και με άλλα τραγούδια του John Lennon από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, το «Don’t Let Me Down» καταφέρνει να συνδυάσει αρμονικά ήχους σαν θραύσματα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε δύο ή τρία διαφορετικά τραγούδια: το τμήμα του εναρκτήριου τίτλου, το κουπλέ («Nobody ever loved me like she does») και τη γέφυρα («I’m in love for the first time»).

Το τραγούδι είναι γραμμένο σε Μι ματζόρε (E Major) και σε χρόνο 4/4 στα κουπλέ, τα ρεφρέν και τη γέφυρα, αλλά σε ορισμένα σημεία αλλάζει σε 5/4. Ο ρυθμός του είναι στα 82 bpm (beats per minute). Ο μουσικολόγος Alan W. Pollack είπε ότι «η μελωδία της αντίστιξης που παίζεται στις οκτάβες κατά τη διάρκεια του εναλλακτικού κουπλέ από το μπάσο και τις βασικές κιθάρες είναι μία από τις πιο μυθικές, ασυνήθιστες οργανικές πινελιές που θα βρείτε στον κατάλογο των Beatles».

Το κύριο στήριγμα της μελωδίας είναι το ρεφρέν, με τις πλούσιες ερμηνείες του, που δεν αποτελείται παρά από τον τίτλο.

Οι πρώτες νύξεις για το «Don’t Let Me Down» ήρθαν στην επιφάνεια τις τελευταίες εβδομάδες του 1968. Σύμφωνα με το «The Beatles As Musicians: Revolver Through The Anthology» του Walter Everett, ο John Lennon και η Yoko Ono έδιναν συνέντευξη Τύπου όταν ένας δημοσιογράφος ρώτησε αν υπάρχουν σχέδια πάνω στα οποία να δουλεύανε. Γρατσουνίζοντας μία ακουστική κιθάρα, ο Lennon έπαιξε το ρεφρέν και μουρμούριζε, λέγοντας ότι ήταν το μόνο που μπορούσε να θυμηθεί. Κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, ο Lennon ηχογράφησε ένα demo, αν και οι στίχοι ήταν ακόμα σε επεξεργασία όπως και οι συγχορδίες, ιδιαίτερα στο τμήμα «I’m in love for the first time».

Στις 3 Ιανουαρίου 1969, το συγκρότημα έκανε πρόβα του τραγουδιού, με τον Lennon και τον McCartney να βελτιώνουν τις αρμονίες τους.

Οι Beatles ηχογράφησαν διάφορες εκδοχές του «Don’t Let Me Down» από τις 21 έως τις 30 Ιανουαρίου 1969 κατά τη διάρκεια των ταραχωδών ηχογραφήσεων του «Get Back» (Let It Be). Παραγωγός ήταν ο George Martin και μηχανικός ήχου ο Glyn Johns.

Η πρώτη στούντιο ηχογράφηση του «Don’t Let Me Down» καταγράφηκε στις 21 Ιανουαρίου 1969, παρότι πρόβες του τραγουδιού είχαν κινηματογραφηθεί νωρίτερα τον ίδιο μήνα στα Twickenham Film Studios.

Μία εκδοχή, που ηχογραφήθηκε στις 22 Ιανουαρίου επιλέχθηκε για να συμπεριληφθεί στον ακυκλοφόρητο δίσκο «Get Back» μαζί με ένα απόσπασμα στο οποίο ο John Lennon, λόγω της συναισθηματικής του έντασης, ζήτησε από τον Ringo να χτυπήσει τα πιατίνια του δυνατά μετά την εισαγωγή για να «μου δώσεις το θάρρος να μπω ουρλιάζοντας». Κατά τη διάρκεια αυτής της ηχογράφησης, ο Lennon επανέλαβε το ρεφρέν ώστε ο George Harrison και ο Ringo Starr να σκεφτούν τα μέρη τους. Σ’ ένα σημείο, ο McCartney σκέφτηκε να παίξει πιάνο, με τον Harrison να αναλαμβάνει το μπάσο. Ο Lennon απέρριψε την ιδέα, μη θέλοντας να προσθέσει άλλους κιθαρίστες.

Στις 28 Ιανουαρίου ηχογραφήθηκε στο στούντιο της Apple στο Λονδίνο η εκτέλεση που τελικά κυκλοφόρησε αργότερα στο single του «Get Back», ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου προστέθηκαν και κάποια φωνητικά. Στην ηχογράφηση έπαιξαν οι Ringo Starr (drums, 1968 Ludwig Hollywood Maple), George Harrison (βασική κιθάρα, 1968 Fender Rosewood Telecaster), Paul McCartney (μπάσο, 1961 Hofner 500/1) και John Lennon (φωνή και ρυθμική κιθάρα, 1965 Epiphone E230TD Casino).

Σ’ αυτό το κομμάτι έπαιξε ηλεκτρικό πιάνο (1968 Fender Rhodes) ο Billy Preston, ο οποίος έκανε διάλειμμα τότε από τη μπάντα του Ray Charles και είχε συναντηθεί παλιότερα με τους Beatles όταν ήταν σε περιοδεία με τον Little Richard το 1962. Ο Preston ήταν ένας από τους λίγους εξωτερικούς μουσικούς (εκτός από τις ορχήστρες) που έπαιξαν σε τραγούδι των Beatles. Τον έφερε ο George Harrison προκειμένου να εξομαλύνει την ένταση που υπήρχε στο στούντιο. Ο Harrison έκανε το ίδιο και κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του «White Album», όταν έφερε τον Eric Clapton. Κατά κάποιο τρόπο η παρουσία ενός μουσικού που σέβονταν οι Beatles, τους έκανε να βάζουν στην άκρη τις διαφορές τους. Έτσι κι εδώ, η λαμπρή παρουσία του Billy Preston ενθάρρυνε τα μέλη του συγκροτήματος να παραμερίσουν τα προσωπικά τους παράπονα και να παράγουν ποιοτική μουσική. Το χρωματισμένο από τη gospel σόλο του Preston και τα επιδέξια γεμίσματά του έδωσαν στο κομμάτι μία διάσταση R&B, που είναι εμφανής ακόμα περισσότερο στην εκδοχή που περιλαμβάνεται στο δίσκο «Let It Be».

Τα βασικά φωνητικά έκανε ο John Lennon, ο οποίος παρέδωσε μία από τις πιο ψυχωμένες ερμηνείες του μεταδίδοντας ταυτόχρονα έκσταση και απελπισία. Δεύτερες φωνές έκαναν ο George Harrison και ο Paul McCartney.

Paul McCartney: Το ηχογραφήσαμε στο υπόγειο της Apple και αργότερα το κάναμε στην ταράτσα για την ταινία. Περάσαμε αρκετά γι’ αυτό. Έκανα αρμονίες σ’ αυτό, πράγμα που με κάνει ν’ αναρωτιέμαι αν βοήθησα με μερικά λόγια, αλλά δεν το νομίζω. Ήταν τραγούδι του John.

Κάθε κουπλέ του «Don’t Let Me Down» ξεκινάει με τον John Lennon να τραγουδάει a capella, σε ελεύθερη φόρμα, με αποτέλεσμα ολόκληρο το συγκρότημα να περιμένει για να μπει στο ρυθμό, εισάγοντας ένα επιπλέον beat στον πρώτο στίχο (καθιστώντας το σε 5/4, αν και το υπόλοιπο κομμάτι είναι 4/4).

Το τραγούδι έχει παντού τα μουσικά δακτυλικά αποτυπώματα του John Lennon:

α) Τυπικές ανατροπές. Είναι αυστηρά συμμετρικό, με ένα μοναδικό μέρος εναλλακτικού κουπλέ στον κεντρικό άξονα και το ορχηστρικό break να σπρώχνεται στο φινάλε.

β) Αργά τρίσημα που χρησιμοποιούνται για ρητορική έμφαση. Ενώ ο Buddy Holly θα τα κρατούσε για το τέλος του τραγουδιού ώστε να έχει κλιμακωτό αποτέλεσμα (βλ. «That’ll Be The Day»), προσέξτε πως αυτό το τραγούδι στουπώνει στο ξεκίνημα. Είναι ένα όχι και τόσο ευφυές μήνυμα ότι αυτό που έρχεται θα είναι έντονο.

γ) Ανόμοιες φράσεις. Η ανάκρουση που οδηγεί σε κάθε φράση του κουπλέ επεκτείνεται από ένα επιπλέον beat με έναν ελεύθερο στίχο. Μία γραμμή πεντάμετρου σ’ ένα κατά τ’ άλλα τετράγωνο περιβάλλον.

δ) Πεντατονική αρμονία. Η κλίμακα έβδομης βαθμίδας αποφεύγεται εντελώς τόσο στη διατονική μορφή του βασικού τόνου όσο και στη χρωματική επίπεδη μεταλλαγή του. Η κλίμακα τέταρτης βαθμίδας εμφανίζεται μόνο στα υποστηρικτικά φωνητικά καθώς ακολουθεί τη μελωδία σε παράλληλα τρίτα.

ε) Αρμονική λιτότητα. Ρητά μόνο τρεις συγχορδίες (I, II, V) συν τον ισχυρό υπαινιγμό της IV. Τίποτα περισσότερο.

στ) Παραπλανητικό σύνθετο μήνυμα στους στίχους. Οι στίχοι δίνουν ένα έξυπνα διατυπωμένο αλλά ταυτόχρονα σαφές εγκώμιο για το τελευταίο αντικείμενο του έρωτα στο τρίτο πρόσωπο. Τα ρεφρέν, σε μάλλον ανησυχητική αντιπαραβολή, μεταδίδουν μία πρωταρχική κραυγή για ασφάλεια απευθυνόμενα άμεσα στο ίδιο το αντικείμενο του έρωτα. Εκ των υστέρων, ακόμα και τα εγκωμιαστικά λόγια μοιάζουν μάλλον εγωκεντρικά γύρω από την έννοια του «τι έκανε ο πρωταγωνιστής γι’ αυτήν τελευταία;».

Η εισαγωγή έχει μήκος δύο μέτρα και, όπως αποδεικνύεται, πάρθηκε από τα τελευταία δύο μέτρα του κουπλέ. Τα αργά τρίσημα που δηλώνουν τη φράση του τίτλου αρχίζουν στο δεύτερο μισό του δεύτερου μέτρου.

Η πεντατονική στο τραγούδι σημαίνει E-F#-G#-B-C#. Όχι D, ούτε D# και η A εμφανίζεται πολύ φειδωλά. Το μελωδικό σχήμα του ρεφρέν οδηγείται καθοδικά. Τα κουπλέ τελειώνουν με παρόμοιο τρόπο, παρά την αντίθετη εντύπωση που αφήνουν στην αρχή. Το εναλλακτικό κουπλέ σπάει το καλούπι αλλά όχι μόνο παρέχοντας μία ανεμπόδιστη και πλήρη αψίδα αλλά και με την εξάπλωσή του τις δύο φράσεις του.

Όταν ο John Lennon βγάζει τη φράση του τίτλου, η απόδοσή του οδηγεί σε συγκρίσεις με τα φωνητικά του -και τις πρωταρχικές κραυγές- που υπάρχουν στο «Mother» ή στο «Cold Turkey».

Ο Lennon αποκαλύπτει τόσο τον ενθουσιασμό όσο και τον ιδεαλισμό, αλλάζοντας τον τόνο του με έμφαση σε ορισμένες φράσεις-κλειδιά. «Nobody ever loved me like she does», δηλώνει, εξερευνώντας το χαμηλότερο εύρος της φωνής του. Η φωνή του αυξάνεται βαθμιαία σε τόνο και όγκο κατά τη διάρκεια της γέφυρας, αναγγέλλοντας ότι «I’m in love for the first time» και ότι «it’s gonna last». Ωστόσο, όταν επανειλημμένα φωνάζει «Don’t let me down», εκφράζει κάποια ανασφάλεια για τη σχέση του. Η Yoko Ono τελικά θα τον αφήσει; Θα διαρκέσει το έντονο ειδύλλιο; Το τραγούδι διερευνά έμμεσα αυτές τις ερωτήσεις.

Όταν ακούσει κανείς απομονωμένα τη φωνή του Lennon μπορεί να πάρει μία έντονη αίσθηση της αγωνίας του και της ευπάθειάς του.

Το εύρος της βασικής φωνής κυμαίνεται πάνω από μιάμιση οκτάβα, αναγκάζοντας τον John Lennon να βγει έξω από τα νερά του και ενθαρρύνοντας τον Paul McCartney -ο οποίος ως συνήθως χρειάστηκε ελάχιστη ενθάρρυνση- να βοηθήσει στα φωνητικά. Ωστόσο, η παθιασμένη ερμηνεία του Lennon δείχνει πως είχε μία από τις καλύτερες φωνές της rock. Ο Lennon θα συνέχιζε να εξερευνά το φωνητικό του ύφος σε όλη τη σόλο του καριέρα, ακόμα και σε λιγότερο έντονα κομμάτια όπως το «What You Got» του 1974.

Ενώ η συνεργασία του John Lennon και του Paul McCartney στη δημιουργία των τραγουδιών είναι καλά καταγεγραμμένη, η ικανότητά τους να εναρμονίζονται δεν λαμβάνει πάντα τόσο μεγάλη προσοχή. Το «Don’t Let Me Down» προβάλει περαιτέρω αυτή τη σχέση, με τη ζωντανή εκτέλεση να χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τον σφιχτό φωνητικό τους συνδυασμό. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο μουσικολόγος Alan Pollack σημειώνει ότι ο συνδυασμός δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο σφιχτός όσο αναμενόταν. Ο Alan Pollack αναφέρει ότι η φωνητική διάταξη στο «Don’t Let Me Down» είναι λιγότερο καλοφτιαγμένη από το συνηθισμένο. Τα ρεφρέν έγιναν με κάποια συνέπεια, αλλά όχι τόσο στα κουπλέ. Στο πρώτο κουπλέ, ο John ξεκινάει σόλο με τον Paul να τον συνοδεύει στη δεύτερη φράση. Στο τελευταίο κουπλέ ο John τραγουδάει σόλο σε όλη τη διάρκειά του. Είναι άγνωστο αν αυτό έγινε επειδή έδωσαν λιγότερη προσοχή από το συνηθισμένο ή αν, σ’ ένα είδος αντίστροφης αντίδρασης, το έκαναν για ν’ ακούγεται επίτηδες λιγότερο νοικοκυρεμένο. Ίσως αυτή η ατέλεια να υπογραμμίζει περαιτέρω το αχαλίνωτο πάθος που εκφράζει ο John Lennon στους στίχους.

Ο Ringo Starr είναι ο άρχοντας των καλαίσθητων γεμισμάτων και του ενστικτώδους τρόπου να παίζει κανείς drums και πουθενά δεν είναι πιο εμφανές απ’ ό,τι στο «Don’t Let Me Down». Ακούστε πως τονίζει κάθε λέξη του τίτλου με το παίξιμό του στα τύμπανα και στα κύμβαλα ή πόσο εύκολα μεταβαίνει στο ρεφρέν. Μεταξύ των επαναλήψεων του «Don’t let me down», ακούστε τα γεμίσματα που συγκρατούν αποτελεσματικά τα φωνητικά του Lennon.

Ο George Harrison, ο John Lennon και ο Paul McCartney παρέχουν τη ραχοκοκαλιά του κομματιού, αφήνοντας τον Preston να κάνει το σόλο. Η μελωδία της αντίστιξης κατά τη διάρκεια του εναλλακτικού κουπλέ από το μπάσο και τις κιθάρες είναι μία από τις πιο καινοφανείς και ασυνήθιστες οργανικές πινελιές που υπάρχουν σε όλο τον κατάλογο των Beatles. Τα μέρη του μπάσου και της κιθάρας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στη γέφυρα. Μια προσεκτική ακρόαση με ακουστικά αποκαλύπτει πόσα πολλά συμβαίνουν στο παρασκήνιο.

Το φινάλε δίνει άλλο ένα πλήρες ρεφρέν, πρωτίστως για το σόλο ηλεκτρικού πιάνου του Billy Preston.

Το «Don’t Let Me Down» ήταν ένα από τα τραγούδια που έπαιξαν οι Beatles -και μάλιστα δύο φορές- στη διάσημη αυτοσχέδια συναυλία τους στην ταράτσα των Apple Studios στις 30 Ιανουαρίου του 1969. Αρχικά υπήρξε η ιδέα να κυκλοφορήσουν οι Beatles ένα δίσκο παίζοντας καινούργια τραγούδια σ’ ένα ζωντανό κοινό, ενώ οι κινηματογραφικές λήψεις από τις πρόβες θα χρησιμοποιούνταν σε τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ. Η ιδέα δεν άρεσε στον George Harrison και, όταν η ατμόσφαιρα έγινε τεταμένη κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης, σηκώθηκε κι έφυγε και επέστρεψε μόνο όταν συμφώνησαν να ακυρώσουν τη ζωντανή εμφάνιση. Οι Beatles είχαν ακόμα συμβόλαιο για άλλη μία ταινία κι έτσι αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τη λήψη από την πρόβα στην τελευταία τους ταινία, «Let It Be» (1970), σκηνοθεσίας του Michael Lindsay-Hogg. Για το τέλος της ταινίας, χρειαζόντουσαν μία μεγάλη σκηνή κι έτσι ανέβηκαν στην ταράτσα της Apple Records κι άρχισαν να παίζουν. Ενώ οι Beatles έδιναν τη συναυλία τους στην οροφή του κτιρίου, ο John Lennon ξέχασε κάποιες από τις λέξεις του τραγουδιού. Μόνο η πρώτη από τις δύο φορές που έπαιξαν το τραγούδι μπήκε τελικά στην ταινία. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που οι Beatles έπαιξαν ποτέ μαζί μπροστά σε οποιοδήποτε ακροατήριο.

Λίγα πράγματα από τη μουσική κληρονομικά των Beatles βασίζεται στις ζωντανές τους εμφανίσεις. Η εμφάνισή τους στην ταράτσα της Apple θα γινόταν αυτόματα εμβληματική απλώς και μόνο επειδή ήταν η πρώτη δημόσια εμφάνισή τους μετά από σχεδόν μισή δεκαετία, αλλά στο «Don’t Let Me Down» ακούγονται και υπέροχα με τις πανέμορφες αρμονίες του John, του Paul και του George και το θαλερό ηλεκτρικό πιάνο του Billy Preston να δίνουν στον κόσμο κάθε είδους προσδοκίες για τη ζωντανή εμπειρία που θα μπορούσε να προσφέρει το συγκρότημα αμέσως μόλις σταματούσαν κάπου οι κραυγές των νεαρών κοριτσιών.

Εν τω μεταξύ, ο Glyn Johns προσπαθούσε να συγκεντρώσει τις προβληματικές ηχογραφήσεις σε ένα συνεκτικό δίσκο. Σ’ αυτό το σημείο, η EMI άρχισε να πιέζει τους Beatles για ένα νέο single. Έτσι, ο Glyn Johns και ο Paul McCartney δούλευαν πάνω στις στερεοφωνικές και μονοφωνικές μίξεις τόσο του «Don’t Let Me Down» όσο και του «Get Back» στην Abbey Road και στα Olympic Sound Studios στις 26 Μαρτίου και στις 7 Απριλίου του 1969 αντίστοιχα.

Αποτέλεσμα εικόνας για BEATLES DON'T LET ME DOWN

Το «Don’t Let Me Down» κυκλοφόρησε σε single στις 11 Απριλίου 1969 ως η β’ πλευρά του «Get Back», το οποίο ηχογραφήθηκε την ίδια μέρα. Καμία πίστωση επίσημου παραγωγού δεν συμπεριλήφθηκε στο single λόγω των συγκεχυμένων ρόλων των George Martin και Glyn Johns. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρονται και οι δύο ως παραγωγοί, ωστόσο το εσώφυλλο της συλλογής «1967-1970» αναφέρει μόνο τον George Martin ως παραγωγό του τραγουδιού.

Όταν κυκλοφόρησε το single «Get Back/Don’t Let Me Down» διαφημίστηκε ως ο πρώτος δίσκος των Beatles που «είναι όσο μπορεί πιο ζωντανός σ’ αυτή την ηλεκτρονική εποχή. Δεν υπάρχει ηλεκτρονικό μαραφέτι».

Το «Don’t Let Me Down» έφτασε στο Νο 35 των Η.Π.Α.

Το άλμπουμ, του οποίου ο τίτλος ήταν τότε «Get Back» και ως ημερομηνία κυκλοφορίας είχε οριστεί η 28^η Μαΐου, θα περιείχε και το «Don’t Let Me Down». Ωστόσο ο Glyn Johns δεν κατάφερε να διασώσει τις διαμφισβητούμενες συνεδρίες του συγκροτήματος. Παρά τη σκληρή προσπάθεια του Johns να «πιάσει» την αίσθηση του live, δεν βρήκε τίποτα περισσότερο από ένα κουρασμένο rock συγκρότημα. Ο Johns προσπάθησε για άλλη μια φορά να αναβιώσει τη δουλειά, δημιουργώντας περισσότερα στερεοφωνικά remix του «Don’t Let Me Down» και άλλων κομματιών, αλλά οι Beatles δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για το αν θα κυκλοφορούσαν τον δίσκο. Τελικά, η όλη δουλειά διακόπηκε μέχρι που, κατόπιν πρότασης του George Harrison, ο Phil Spector ανέλαβε ως παραγωγός και έκανε το remix στα τραγούδια του δίσκου. Το τελικό προϊόν, με τίτλο «Let It Be», έκανε τελικά το ντεμπούτο του στις 8 Μαΐου 1970 αλλά για κάποιον ανεξήγητο λόγο το «Don’t Let Me Down» έμεινε απέξω.

Αργότερα, το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στις συλλογές των Beatles «Hey Jude» (1970), «1967-1970» (1973), «Past Masters Volume 2» (1988) και «Mono Masters» (2009).

Όταν η Apple Records έκανε το remix του δίσκου «Let It Be» και τον κυκλοφόρησε με τίτλο «Let It Be… Naked» (2003), συμπεριέλαβε και το «Don’t Let Me Down» ως επεξεργασία ων δύο ερμηνειών στην ταράτσα. Ήταν το μοναδικό τραγούδι του νέου δίσκου που δεν συμπεριλήφθηκε με την αρχική του εκδοχή. Ακόμα μία εκτέλεση του κομματιού εμφανίζεται στο bonus disc «Fly On The Wall» που περιλαμβάνεται στο «Let It Be… Naked». Οι δύο επίσημες εκδοχές του τραγουδιού, αυτή που κυκλοφόρησε σε single κι αυτή που συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Let It Be… Naked», παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφορές καθώς η εκτέλεση του single είναι πολύ πιο αργή από την εκτέλεση του άλμπουμ.

Το «Don’t Let Me Down» ακούγεται στο ντοκιμαντέρ «Imagine: John Lennon» (1988) και στις ταινίες «Τ’ Όνομά Μου Είναι Σαμ» (I Am Sam, 2001, στην εκτέλεση των Stereophonics) και «Μέχρι Την Άκρη Του Κόσμου» (Across The Universe, 2007, στην εκτέλεση των Dana Fuchs & Martin Luther McCoy).

Σε μία συνέντευξη το 1980, ένας σαφώς ενοχλημένος John Lennon είπε:

– Παρεμπιπτόντως, ο Rod Stewart μετέτρεψε το «Don’t Let Me Down» σε [τραγουδάει] «Maggie don’t go-o-o». Αυτό είναι κάτι που οι δικηγόροι δεν παρατήρησαν ποτέ. Γιατί δεν τραγούδησε απλά «Don’t let me down?». Είναι ο ίδιος λόγος που δεν τραγουδώ πράγματα άλλων ανθρώπων: επειδή δεν πληρώνεσαι.

Το 1999 οι Garbage έπαιξαν το «Don’t Let Me Down» στο Εδιμβούργο κατά την έναρξη του νεοεκλεγέντος Κοινοβουλίου της Σκωτίας, το οποίο γιόρταζε την αυτονομία του μετά από 300 χρόνια βρετανικής κυριαρχίας (η τραγουδίστρια των Garbage, Shirley Manson, είναι από το Εδιμβούργο).

Το 2013, ένα βίντεο στο YouTube έκανε το γύρο του κόσμου. Στο βίντεο αυτό, ένας Κολομβιανός πιτσιρικάς, δύο μόλις ετών, ερμηνεύει το «Don’t Let Me Down» συνοδεύοντας και τον πατέρα του με την κιθάρα του.

Το Rolling Stone κατέταξε το «Don’t Let Me Down» στο Νο 46 των 100 καλύτερων τραγουδιών των Beatles.

Εν κατακλείδι, το «Don’t Let Me Down» είναι ένα από τα πιο δυνατά ερωτικά τραγούδια αλλά και από τα πιο υποτιμημένα των Beatles. Ο συγγραφέας Ian MacDonald εξήρε το «Don’t Let Me Down» ως το τραγούδι που συναγωνίζεται το «Come Together» ως το καλύτερο των Beatles στο ύφος της τελευταίας εποχής του Lennon.

Από την άποψη του ύφους, της υποκείμενης στάσης και του ευρέως διάσπαρτου αριθμού εναλλακτικών εκδόσεων που είναι ανεπίσημα διαθέσιμες, το «Don’t Let Me Down» είναι αναμφισβήτητα αρχέτυπο και εμβληματικό της εποχής του «Get Back» και του «Let It Be».

Ίσως η φαινομενικά πρόχειρη επεξεργασία αυτού του τραγουδιού σε επίσημη κυκλοφορία σε συνδυασμό με την πληθώρα των διαθέσιμων εναλλακτικών εκδοχών υποδηλώνει ότι οι ίδιοι οι Beatles δεν ήταν σίγουροι για το πως ήθελαν να το εκθέσουν και απλά αποφάσισαν να το αφήσουν ως είχε.

Το «Don’t Let Me Down» μπορεί να θεωρηθεί και ως πρόδρομος του δίσκου «Plastic Ono Band» από την άποψη της συναισθηματικής έντασης. Γραμμένο από τον John Lennon, το κομμάτι αυτό λειτουργεί σε διάφορα επίπεδα, αποδεικνύοντας ότι ακόμα και σε δύσκολες στιγμές οι Beatles μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μονάδα.

Μπορεί οι Beatles να βρίσκονταν στο τελικό τους στάδιο, όμως το «Don’t Let Me Down» αποτελεί παράδειγμα για το πως το συγκρότημα μπορούσε τελικά να συνεργαστεί για να δημιουργήσει ισχυρά τραγούδια. Επιπλέον, το κομμάτι περιέχει μία από τις πιο δυνατές φωνητικές ερμηνείες του John Lennon, δραματοποιώντας την ταχέως αναπτυσσόμενη σχέση του με την Yoko Ono. Ενώ οι θαυμαστές δεν ήξεραν τίποτε εκείνη την εποχή, το «Don’t Let Me Down» αποτελεί μία προεπισκόπηση της δημιουργικής κατεύθυνσης του Lennon ως σόλο καλλιτέχνη. Οι ειλικρινείς, ακατέργαστες και συναισθηματικές ιδιότητες του κομματιού θα γίνονταν οι βάσεις του μετέπειτα έργου του Lennon, ιδιαίτερα του δίσκου «Plastic Ono Band» (που κυκλοφόρησε μόλις ένα χρόνο μετά το single «Get Back»). Μπορεί η σόλο καριέρα του να είναι αξιοσημείωτη για τις τίμιες ιδιότητές της, αλλά ανέπτυξε πρώτα αυτές τις δεξιότητες στο γράψιμο και την ερμηνεία κατά τη διάρκεια που ήταν στους Beatles.

Άλλες εκτελέσεις:

Dillard & Clark (Σεπτέμβριος 1969, στον δίσκο «Through The Morning, Through The Night»).
Marcia Griffiths (1969, reggae εκτέλεση σε single).
Harry J Allstars (1969, στον δίσκο «Liquidator»).
The Harvey Averne Band (1969, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Brotherhood»).
Donald Height (1969, σε single).
Les Shattels (1969, στο EP «Les Shattels»).
Underground Sunshine (1969, στον δίσκο «Let There Be Light»).
Ben E. King (1970, στον δίσκο «Rough Edges»).
Pavel Novák (1970, τσέχικη εκτέλεση με τίτλο «Tón Vět Mi Lál» σε single. Στίχοι: Pavel Novák).
Franck Pourcel (1970, ορχηστρική εκτέλεση στον δίσκο «Franck Pourcel Meets The Beatles»).
Gerard Saint Paul (1970, γαλλική εκτέλεση με τίτλο «Reste Avec Moi» στον δίσκο «10 Hits De Lennon & McCartney». Στίχοι: Mya Simille, Michel Delancray).
Charlotte Dada (1971, αφρικανικού ρυθμού εκτέλεση που ηχογραφήθηκε στην Γκάνα. Περιλαμβάνεται στη συλλογή «Money No Be Sand» που κυκλοφόρησε το 1995).
Fraser & DeBolt & Ian Guenther (1971, στον δίσκο «Fraser & DeBolt With Ian Guenther»).
Claudine Longet (1972, σε medley με το «Jealous Guy» στον δίσκο «Let’s Spend The Night Together»).
Los Diablos (1975, ως «Me Tratas Mal»).
Randy Crawford (1976, στον δίσκο «Everything Must Change». Παραγωγός: Stewart Levine).
Phoebe Snow (1976, εξαιρετική ερμηνεία στον δίσκο «It Looks Like Snow»).
Neoton Familia (1978, στον δίσκο «Neoton Disco»).
Dos Pulgadas (1981, ως «May Pa Matay»).
Salena Jones (1988, στον δίσκο «Let It Be»).
Fusanosuke Kondou (Ιανουάριος 1990, στο άλμπουμ «You’ll Never Break My Heart Of Stone – Live At Pitt Inn»).
Brazilian Tropical Orchestra (1990, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Brazilian Tropical Orchestra Plays The Beatles In Bossa»).
Paul Weller (1991, στο άλμπουμ «Revolution No 9 – A Tribute To The Beatles In Aid Of Cambodia»).
Annie Lennox (Αύγουστος 1992, στη β’ πλευρά του single «Walking On Broken Glass». Ζωντανή ηχογράφηση του τραγουδιού περιλαμβάνεται και στο single «Coldest»).
Arto Lindsay, Mark Ribot, Syd Straw, Joey Baron, Greg Cohn (1992, στο άλμπουμ «Downtown Does The Beatles Live At The Knitting Factory»).
The Sandmen (1992, στο άλμπουμ «Sleepyhead»).
Giovanni (Αύγουστος 1993, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Giovanni Plays Beatles Love Songs Vol. 1»).
Ryan Paris (1993, σε single).
Gene (1995, στο single «Olympian»).
The Black Crowes (1996, σε συναυλίες).
Crown Of Thorns (1996, σε single και στο άλμπουμ «Breakthrough»).
Wade Cambern (Οκτώβριος 1997, στο άλμπουμ «A Blue Canoe»).
The Paragons (Αύγουστος 1998, στο άλμπουμ «The Paragons Sing The Beatles And Bob Dylan»).
Lid (Σεπτέμβριος 1998, στο άλμπουμ «In The Mushroom»).
Tony Sarno (Οκτώβριος 1998, στο άλμπουμ «Tony Sarno»).
Julian Lennon (1998, στο EP «Day After Day»).
My Superhero (1998, στο άλμπουμ «The Radiolistener Remixes»).
De Poema’s (1999, ολλανδική εκτέλεση με τίτλο «Laat Me Niet Staan». Στίχοι: Martin Buitenhuis, Thomas Acda).
Garbage (1999, σε συναυλίες).
Jim Horn (2000, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «A Beatles Tribute»).
Matchbox Twenty (2000, ζωντανή ηχογράφηση σε single και στην κινεζική έκδοση του άλμπουμ «Mad Season». Στην εκτέλεση αυτή το τραγούδι μετατράπηκε σε ντουέτο με ερμηνευτές τον Rob Thomas, ο οποίος έπαιξε και πιάνο, και τον κιθαρίστα Kyle Cook).
Stereophonics (Μάρτιος 2001, ζωντανή ακουστική εκτέλεση στο single «Mr. Writer»).
Charles Walker (Μάρτιος 2001, στη συλλογή «Beatles Blues»).
Anca (2001, στο άλμπουμ «Forgotten Jewels»).
Rudy Rotta Band (2001, στο άλμπουμ «The Beatles In Blues»).
Charles Walker (2001, στο άλμπουμ «Beatles Blues»).
Zwan (2001, σε συναυλίες. Αναμόρφωσαν ολόκληρο το τραγούδι ώστε μόνο η μελωδία έμεινε ίδια. Πρόσθεσαν κι ένα σόλο κιθάρας στο τέλος).
Stereophonics (Ιανουάριος 2002, στο άλμπουμ «I Am Sam»).
The Persuasions (Φεβρουάριος 2002, στο άλμπουμ «The Persuasions Sing The Beatles»).
The Beatles Acoustic Trio (2002, στο άλμπουμ «Come Together»).
Genya Ravan (2002, στο άλμπουμ «For Fans Only!»).
Scenario (2002, ορχηστρική εκτέλεση ως «Dig A Pony/Don’t Let Me Down» στο άλμπουμ «Jazz The Beatles»).
Marti Pellow (Νοέμβριος 2003, στο άλμπουμ «Between The Covers»).
Greg Brown (Σεπτέμβριος 2004, στο άλμπουμ «In The Hills Of California – Live From The Kate Wolf Music»).
Kiyoshiro Imawano & Reichi Nakaido (Σεπτέμβριος 2005, στο άλμπουμ «Happy Birthday, John: 65^th Anniversary John Lennon Tribute»).
The Silver Beatles (2006, στο άλμπουμ «Perform A Tribute To The Beatles»).
Dana Fuchs & Martin Luther McCoy (Σεπτέμβριος 2007, στο soundtrack «Across The Universe»).
Mal Evans Memorial Band (2007, ολλανδική εκτέλεση με τίτλο «Laat Me Niet Gaan» στο άλμπουμ «Help! De Beatles In Het Nederlands». Στίχοι: Erik Bindervoet, Robbert-Jan Henkes).
Aaron Sutcliffe (2007, στο άλμπουμ «Wavertree»).
The Angel Whispers (2008, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Lennon & McCartney – Volume Two»).
Taylor Hicks (2008, σε ζωντανές εμφανίσεις).
Maroon 5 (2008, στη φιλανθρωπική συναυλία ReAct Now: Music & Relief).
Nazarenes (2008, στο άλμπουμ «Rock Firm»).
Susan Marshall (Απρίλιος 2009, στο άλμπουμ «Little Red»).
Bartron Tyler Group (Οκτώβριος 2009, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Yesterday Never Knows»).
Steve Dobrogosz (2009, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Golden Slumbers»).
Bruner (Απρίλιος 2010, στο άλμπουμ «Songs For A Friend»).
The Coverbeats (2010, στο άλμπουμ «Wish We Were The Beatles – A Tribute To The Beatles»).
Bird Mancini (2010, στη συλλογή «Across Their Universe»).
Maroon 5 (2010, σε ζωντανές εμφανίσεις).
Reid Jamieson (Μάρτιος 2011, στο άλμπουμ «Songs Of 69»).
The Aggrolites (Σεπτέμβριος 2011, στο άλμπουμ «Unleashed Live Vol. 1»).
Me And My Arrow (Δεκέμβριος 2011, στο άλμπουμ «Minnesota Beatle Project Vol. 3»).
Yellow Matter Custard (2011, στο άλμπουμ «One More Night In New York City»).
Freedom Dub, Eduardo (Σεπτέμβριος 2012, στο άλμπουμ «Tango & Beatles – The Electrotango Songbook Of The Fab»).
Gramatik (2012, ως sample στο «Gramatik vs. The Beatles – Don’t Let Me Down»).
Joe Sachse (2012, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Joe Sachse Plays The Beatles»).
Los Tekis (2012, στο άλμπουμ «Rock & Tekis»).
John Mayer, Keith Urban (Νοέμβριος 2013, στο άλμπουμ «Eric Clapton Guitar Festival – Crossroads»).
The Aggrolites (2013, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Hemp! – Tributo Reggae A The Beatles»).
Mia Chambray (2013, στο άλμπουμ «Lennon Bermuda»).
Mason Jar Music & Friends (2013, στο άλμπουμ «Decoration Day, Volume 2»).
John Mayer & Keith Urban (Φεβρουάριος 2014, στην τηλεοπτική εκπομπή «The Night That Changed America: A Grammy Salute To The Beatles»).
Tackhead (Ιανουάριος 2014, dub/R&B εκτέλεση στην ψηφιακή έκδοση του άλμπουμ «For The Love Of Money»).
Rachael Leahcar (Απρίλιος 2014, στο άλμπουμ «Here Comes The Sun»).
Meghan Linsey & Paul Pfau (Μάιος 2015, στο άλμπουμ «The Voice – The Complete Season 8 Collection»).
Βασίλης Αξιώτης (Μάιος 2015, στη συναυλία «The Beatles Tribute Project» που έγινε στην Αθήνα).
The Beatles Live Tribute Band (Οκτώβριος 2015, σε ζωντανή εμφάνιση στην Αθήνα).
Orquestra Ouro Preto (2015, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «The Beatles»).
Paolo Nutini (Φεβρουάριος 2016, κατά την προώθηση του άλμπουμ «Caustic Love»).
Stephen Bennett (Δεκέμβριος 2016, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Even More Beatles»).
The National Reserve (Ιανουάριος 2017, στο άλμπουμ «Live Volume One: New Years Eve 2016»).
Laurence Juber (Μάρτιος 2017, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «LJ Can’t Stop Playing The Beatles»).
Help! A Beatles Tribute (Σεπτέμβριος 2017, σε ζωντανή εμφάνιση στην Αθήνα).
Faux Lives (Αύγουστος 2018, στο άλμπουμ «Faux Lives Sings The Beatles’ 1967-1970»).
Chris Stapleton, Sheryl Crow, Brandon Flowers (Ιανουάριος 2019, στο άλμπουμ «Imagine – John Lennon 75^th Birthday Concert»).
Stories feat. Joey Dosik (Απρίλιος 2020, στο άλμπουμ «Stories Vol. 9»).
Wilco (Οκτώβριος 2021, σε single).
Guitar Dreamers (Μάιος 2022, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Guitar Dreamers Cover The Beatles, Vol. 2»).
Munro Chambers (σε ζωντανές εμφανίσεις ως ντουέτο).