Κριτική: "Το ̈Μεφίστο" με τον Νικόλα Βαγιονάκη

από τον Βαγγέλη Τάτση

Κατηφορίζοντας τα σκαλιά για να φτάσεις στο -2 του ιδρύματος Κακογιάννη μπαίνεις σε μια αίθουσα που έχει προσαρμοστεί σε θεατρικό χώρο, με τα φώτα του, τα καθίσματα του και το απαραίτητο
«σανίδι». Η αλήθεια είναι ότι αν και ο χώρος έχει μια αισθητική, δεν νιώθει ο θεατής την αμεσότητα του θεάτρου…
…αλλά…
… τα φώτα σβήνουν, η κόκκινη αυλαία ανοίγει και από μέσα της εμφανίζεται το ίδιο το θέατρο, εκείνο το θέατρο που είναι φτιαγμένο από αίμα και σώμα, από συναίσθημα και κίνηση από ιδρώτα και
δυναμική. Μια μορφή φωτίζεται μπροστά στο μικρόφωνο της σκηνής, μια φωνή καθάρια και εθιστική απλώνεται στο χώρο, ένα κορμί κινείτε στις μελωδίες των οργάνων και ο θεατής αφήνεται στη μαγεία της
υποκριτικής του ηθοποιού για να τον οδηγήσει στις αντικρουόμενες αλήθειες του παρελθόντος και να του αναδείξει την ανθρώπινη βλακεία η οποία πολλές φορές έχει καταστροφικό πρόσημο.

Το κείμενο του Κλάους Μαν δημοσιεύθηκε το 1936. Εντύπωση μας κάνει το πως επικράτησε το έργο του στην ταραγμένη εποχή του ναζισμού, μιας και το κείμενο είναι ένα μεγάλο κατηγορώ για το
καθεστώς και την ιδέα της σοσιολδημοκρατίας. Η ιστορία ξετυλίγει όλες τις πτυχές ενός αρχικά ασήμαντου ηθοποιού ( Χεντρικ Χεφκεν) που ξεκινάει το «ταξίδι» της αναγνώρισης και αποδοχής μέσω προσωπικών
αγώνων και με ιδεολογικές σταθερές, μα προοδευτικά μεταλλάσσεται από την ανάγκη του να υπάρχει στο χώρο σε φασιστική μαριονέτα και κλόουν/διασκεδαστής για τους ηγέτες του ναζισμού.

Τον μονόλογο, φέρνει εις πέρας με εξαιρετική μαεστρία ο Νικόλας Βαγιονάκης. Η συναισθηματική του προσέγγιση είναι αξιοσημείωτη. Καταφέρνει σε ένα αφαιρετικό σκηνικό να «γεμίσει» τα κενά με
παντομίμες αφενός και ψυχολογικά τεχνάσματα αφετέρου.

Υπογράφοντας και την σκηνοθεσία, αναδιαμορφώνει τον χώρο και το χρόνο και μας μεταφέρει στο Αμβούργο, στο Βερολίνο και άλλοτε στο Παρίσι. Μας παρουσιάζει την γυναίκα του, την ερωμένη του, τους
αιμοσταγείς δολοφόνους του καθεστώτος και στο τέλος καταρρακωμένος από τις επιλογές του ζητάει εμμέσως πλην σαφώς την ελεημοσύνη και την συγχώρηση από τους ίδιους τους θεατές.

Ο Νικόλας Βαγιονάκης σχεδιάζει την παράσταση, χορογραφεί, σκηνοθετεί και υποδύεται. Παίρνοντας πολύ προσωπικά το κείμενο του Μαν, μας δίνει όσο πιο άρτια γίνεται το πως φαντάζεται τον ήρωα, την
εποχή και τις καταστάσεις που τον φέρνουν από την αφάνεια στην διασημότητα και από την εντιμότητα στην κατακερματισμένη του ηθική. Το έργο αυτό μας διδάσκει ότι ακόμα και οι άνθρωποι με
ηθικούς κώδικες, μπορεί σε συγκεκριμένες συνθήκες να μεταλλαχθούν σε ότι μισούσαν και να γίνονται ακόμα και πολέμιοι των ίδιων τους πιστεύω και κατ’ επέκταση των ίδιων τους εαυτών.

«Μεφίστο», κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 21:30, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Συντελεστές παράστασης:

Εμπνευσμένο από το έργο του Κλάους Μανν

Κείμενο – μετάφραση: Ειρήνη Δερμιτζάκη
Επεξεργασία κειμένου: Νικόλας Βαγιονάκης
Σχεδιασμός παράστασης – Σκηνοθεσία – Ερμηνεία: Νικόλας Βαγιονάκης
Σκηνικό – Κοστούμι: Εύα Νάθενα
Βοηθός σκηνογράφου: Έλσα Γκογκογλου
Το κοστούμι είναι Sur Mesure by: Takis Giannetos
Χορογραφίες: Νικόλας Βαγιονάκης
Σχεδιασμός φωτισμού: Νικόλας Βαγιονάκης – Παναγιώτης Μπούκας
Επιμέλεια φωτισμού: Παναγιώτης Μπούκας
Μουσική επιμέλεια: Βασίλης Χριστακέας
Στίχοι τραγουδιού “καλωσορίσατε”: Γιάννης Κότσιρας
Τρέιλερ παράστασης: Κωνσταντίνος Οικονόμου
Φωτογραφίες παράστασης: Θανάσης Καρατζάς
Δημόσιες σχέσεις: Αντώνης Κοκολάκης