Κριτική: Ο κατά φαντασίαν ασθενής

Ας ξεκινήσουμε από το ίδιο το έργο. Το τελευταίο έργο του Μολιέρου αποτελεί ένα ψυχογράφημα προσώπων που χειραγωγούν ή χειραγωγούνται, εξαπατούν ή εξαπατώνται. Μια κωμωδία που βασίζεται σε αυτές τις κοινωνικές συνθήκες και που αναλύει, με τον τρόπο της, αφενός την εγωπάθεια –με επίκεντρο τον κεντρικό ήρωα, τον Αργκάν– κι αφετέρου την αυταπάτη. Ο Μολιέρος είναι ο πλέον κατάλληλος συγγραφέας όταν ψάχνει κανείς τον εστιασμό σε έναν τύπο ανθρώπου ενώ μέσω της τεχνικής του, δηλαδή του να μεγεθύνει τα ελαττώματα και κύρια χαρακτηριστικά του ήρωά του, καταφέρνει να τον μετατρέψει σε παράδειγμα προς αποφυγήν, αφήνοντας έτσι έναν διδακτικό απόηχο στο πόνημά του.

Στον κατά φαντασίαν ασθενή ο «ασθενής» Αργκάν είναι πάντα υπ’ ατμόν και, αν και είναι υγιέστατος, φροντίζει να ακολουθεί κατά γράμμα τις συστάσεις του γιατρού του ώστε να παραμείνει ζωντανός: να καθαρίζει το έντερό του, να κατεβάζει μια ποικιλία χαπιών, να γυμνάζεται ακολουθώντας ένα πολύ ιδιαίτερο πρόγραμμα και άκρως αστείο κ.ά. ενώ άκρως κωμικές είναι και όλες οι άλλες συνήθειές του όπως το να μετράει τη θερμοκρασία, το οξυγόνο ή την πίεσή του μετά μανίας, παρόλο που δεν πάσχει από κάτι και είναι ασυμπτωματικός. Ουσιαστικά έχουμε έναν ήρωα που φοβάται τον θάνατο, από τη μια, και διάφορους εξαπατητές, από την άλλη που, εκμεταλλευόμενοι τη φοβία του (αλλά και τροφοδοτώντας την), τον χρησιμοποιούν προς ίδιον όφελος. Από μηχανής θεός αποτελεί η οικιακή του βοηθός που, βλέποντάς τον έρμαιο των «έξυπνων» σφετεριστών του αλλά και της ψυχοπαθολογίας του, αποφασίζει να δράσει καταστρώνοντας ένα σχέδιο με το οποίο φιλοδοξεί να ξεσκεπάσει την πανούργα σύζυγό του, τους «βρικόλακες» γιατρούς του αλλά και την υποχονδρία του.

Ο κατά φαντασίας ασθενής σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη, αυτήν την εποχή, παίζεται στο Σύγχρονο θέατρο, μια θεατρική σκηνή που εμένα προσωπικά μου αρέσει πολύ, καθώς παρέχει φοβερή ορατότητα από όλες τις θέσεις, ακόμα και στις πιο μακρινές, και πολύ άνετα καθίσματα. Την απόδοση και δραματουργία υπογράφουν από κοινού η Σοφία Καραγιάννη και ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης προσφέροντας μια όμορφη, τσαχπίνα και λειτουργική «ματιά» στο κλασικό έργο ώστε αυτό να «έρθει» στο σήμερα και στα νερά τους, αναδεικνύοντας παράλληλα και όλα τα πρόσωπα.

Θα δείτε μια κωμική παράσταση αξιώσεων, με φρεσκάδα και σκηνική άνεση που θα σας διασκεδάσει με τιμιότητα και ειλικρίνεια. Προφανώς, αυτή η παράσταση είναι ό,τι προβάλει προς τα έξω, εκείνο που περιμένεις δηλαδή, ανταποκρινόμενη στις προθέσεις και τις υποσχέσεις της. Κι έτσι όλοι βγαίνουν κερδισμένοι.

Η γενικότερη αισθητική μπάνιου με μια εσάνς από προϊόντα καθαρισμού –θα παρατηρήσατε προφανώς τις φωτογραφίες, αφίσες κ.λπ.– είναι ενδεδειγμένη σε ένα έργο που δομείται πάνω στην υποχονδρία και ψυχασθένεια του ατόμου που πάσχει από μια μανία τέτοιας υφής και ενδυναμώνεται –μεταξύ άλλων– και από τα πάμπολλα πλαστικά παπάκια (της) τα οποία με έκαναν να χαμογελώ σε όλη τη διάρκεια, δρώντας μάλλον χαλαρωτικά. Με το ίδιο πνεύμα και μπρίο θα σας υποδεχτούν οι ηθοποιοί και σίγουρα θα σας προσφέρουν μια κεφάτη βραδιά.

Εννοείται θα ξεχωρίσετε τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη γιατί καταφέρνει να ξεχωρίζει από μόνος του. Ο ηθοποιός (και ο ήρωάς του μαζί) είναι καθηλωτικός, απολαυστικότατος και μαγνητικός. Μαγνητίζει το βλέμμα σου παραμένοντας πάντα απόλυτα συγκεντρωμένος στο ζητούμενο. Όμως και όλοι οι άλλοι συντελεστές είναι απολαυστικοί και σκερτσόζοι. Ανταποκρίνονται στις προκλήσεις με τον απαραίτητο ρυθμό και προσφέρουν ένα καλοδουλεμένο σύνολο.

Θα συμπονέσετε αυτόν τον Αργκάν, θα υπερασπιστείτε το δίκιο του αλλά και όλων των άλλων –εντάξει, όχι και όλων όλων, γιατί η ιστορία δομείται ισόποσα ανάμεσα σε καλούς και κακούς και χωρίς να αφήνει αμφιβολίες για το ποιος είναι τι.

Εξακολουθώ και ολοκληρώνω, αναφερόμενη στην αυθεντική εκδοχή του έργου η οποία περιελάμβανε μουσικά ιντερλούδια του συνθέτη Μαρκ-Αντουάν Σαρπαντιέ και διάφορα νούμερα αλλά και τον ίδιο τον Μολιέρο επί σκηνής να υποδύεται τον Αργκάν. Και κάνω αυτή την σημείωση για δύο λόγους: πρώτον επειδή ο Μολιέρος πέθανε στην σκηνή (νομίζω ήταν κατά τη διάρκεια της τέταρτης παράστασης) με τον πιο ειρωνικό και ευφάνταστο τρόπο που θα μπορούσε να του τύχει και δεύτερον επειδή στο συγκεκριμένο ανέβασμα θα δείτε τα μουσικά ιντερλούδια και διάφορα νούμερα από τους ηθοποιούς!

Τζένη Κουκίδου

Πηγή:koukidaki.gr

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη

Απόδοση – Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Καραγιάννη, Ιωσήφ Ιωσηφίδης

Σκηνικά – Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα

Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης

Στίχοι τραγουδιών: Ο Θίασος

Επιμέλεια κίνησης: Κατερίνα Γεβετζή

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτης: Κωνσταντίνος Πασσάς

Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου