του Λεόντιου Πετμεζά
Το Μουσείο Αλέκος Φασιανός ξεκίνησε την λειτουργία του για μικρούς και μεγάλους προσφέροντας ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα εκδηλώσεων .
Αξίζει να παραθέσουμε κάποια στοιχεία για την ιστορία του. Το Μουσείο στεγάζεται σε κτίριο, που σχεδιάστηκε και αναδιαμορφώθηκε από τον αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο σε συνεργασία με τον Αλέκο Φασιανό. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1995.Στα θεμέλια του σημερινού μουσείου, βρισκόταν από την δεκαετία του ‘30, το πατρικό σπίτι του καλλιτέχνη. Ένα μικρό νεοκλασικό σπίτι με εσωτερική αυλή και κεραμοσκεπή. Η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στην γειτονιά όταν ο παππούς του Φασιανού, Ανδρέας, χειροτονήθηκε ιερέας στην εκκλησία του Αγίου Παύλου. Μεγαλώνοντας εκεί, οι αναμνήσεις στην γειτονιά ήρθαν να σφραγίσουν την μετέπειτα καλλιτεχνική του θεματουργία. Σε πολύ μικρή ηλικία ήρθε σε άμεση επαφή με την άνθιση των θεάτρων όπως το «Περοκέ» και το «Σαμαρτζή», των κινηματογράφων «Αλκαζάρ» και «Βικτώρια», καθώς και με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μέσα από τις περιπλανήσεις του, εξερεύνησε την πόλη και γνώρισε τα μικροεπαγγέλματα της αθηναϊκής γειτονιάς, τους πλανόδιους τεχνίτες και πωλητές όπως τον γαλατά, τον καστανά, τον μπαλωματή και τον κουλουρά. Την δεκαετία του 1970, το νεοκλασικό γκρεμίζεται για να γίνει, κατ’ επιθυμία της μητέρας του Ελένης, πολυκατοικία, όπου θα στέγαζε τα παιδιά της.
Ο Φασιανός που τότε ζούσε στο Παρίσι, αντικρίζοντας το αποτέλεσμα – δυσαρεστημένος – ζήτησε από τον φίλο του και αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο στα τέλη του 1980 να την αναδιαμορφώσουν, συμπεριλαμβάνοντας στο ισόγειο ένα μικρό εκθεσιακό χώρο, όπου θα φιλοξενούσε τα έργα του. Έτσι, ξεκίνησε το όραμα για το Μουσείο.
Η επιμέλεια της παρούσας έκθεσης που δημιούργησαν Η Μαρίζα και η Βικτώρια Φασιανού με τους συνεργάτες τους αποσκοπεί στο να συστήσει το εύρος του έργου του Αλέκου Φασιανού. Παρουσιάζονται έργα από το 1954 έως το τέλος της ζωής του καλλιτέχνη. Συναντάμε πρώιμα έργα με αφαιρετική διάθεση της δεκαετίας του ’60 και των πρώτων χρόνων του στο Παρίσι. Έργα επηρεασμένα από τη βυζαντινή τέχνη, κολάζ, μικτές τεχνικές, αφανείς, αλλά και ευρέως αναγνωρίσιμους πίνακες με την πλέον χαρακτηριστική πινελιά του. Ο μύθος της γειτονιάς του ξετυλίγεται μέσα από έργα, που αναπαριστούν εικόνες και βιώματα, που απέκτησε στηΝ γειτονιά του Αγίου Παύλου, όπου μεγάλωσε και στις περιπλανήσεις του στην Αθήνα. Ήρωες της παιδικής του ηλικίας σμίγουν με ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, δημιουργώντας τον αιώνιο ήρωα, που είναι ο άνθρωπος. Πέραν των ζωγραφικών έργων, η έκθεση επιθυμεί να αναδείξει την πολύπλευρη προσωπικότητα του καλλιτέχνη, παρουσιάζοντας χειροποίητα αντικείμενα, έπιπλα και φωτιστικά, καθώς και κείμενα, που έγραψε, βιβλία, που εικονογράφησε και ένα πλούσιο αρχειακό υλικό της εμπλοκής του στη σκηνογραφία και στη σχεδίαση κοστουμιών για κωμωδίες του Αριστοφάνη και θεατρικά έργα του Eugène Ionesco. Η έκθεση ξετυλίγεται μέσα σε ένα χειροποίητο αρχιτεκτόνημα, όπου κάθε λεπτομέρεια είναι επιμελημένη από τον Φασιανό, από τα πόμολα στις πόρτες, τα χερούλια στα ντουλάπια, τα καρφιά στους καθρέφτες, τις νωπογραφίες και τα μωσαϊκά δάπεδα.
Το Μουσείο Αλέκος Φασιανός έχει αξιοσημείωτη σημασία για τον σύγχρονο εικαστικό και αρχιτεκτονικό χάρτη της Αθήνας, μιας και είναι ένα από τα λίγα μουσεία στον κόσμο, όπου η συνέργεια καλλιτέχνη και αρχιτέκτονα στηρίζει τον διάλογο μεταξύ των έργων και του χώρου, όπου τα στεγάζει.
Στα εγκαίνια το Σάββατο 21-10-2023 παρουσιάστηκε στους μικρούς μας φίλους η νέα μουσειοβαλίτσα του Μουσείου Αλέκος Φασιανός- «Ο Μύθος της Γειτονίας μου», πρόγραμμα που υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της Alpha Bank στο πλαίσιο της ισότιμης πρόσβασης στον πολιτισμό. Τα παιδιά ετοιμάστηκαν να πετάξουν δράκους, μέλισσες και πουλιά πάνω από το μεγάλο ξύλινο ταμπλό για να ακούσουν, να ανακαλύψουν και να φανταστούν.
Στο τέλος, μέτρησαν τους σπόρους του σταχιού που είχαν συλλέξει και ξεκλείδωσαν τον Μύθο! Η Μουσειοβαλίτσα είναι ένα ολοκληρωμένο αυτόνομο εκπαιδευτικό kit με στόχο να ταξιδέψει σε σχολεία όλης της χώρας και να παρουσιάσει την ιστορία και την συλλογή του Μουσείου με πρωτότυπο και διαδραστικό τρόπο.
Στους καιρούς που διανύουμε τα ουσιαστικά δρώμενα του νέου Μουσείου επεκτείνουν αντισταθμίσματα . Με περίσκεψη τα εκθέματα από την πολυάριθμη και ποιοτική συλλογή ανανεώνουν την σχέση με το κοινό. Πρόκειται για συλλήψεις υπερβατικής θεώρησης με αποτυπώσεις στις οποίες η δεξιότητα της καλαισθησίας δένει με την ευρηματικότητα των συμβολισμών.
Οιαπεικονίσεις της τεχνικής τους αναδεικνύουν μια διάσταση με ικανοποιητικό περιεχόμενο αναφοράς. Η γραφή του Αλέκου Φασιανού με ενδυναμώσεις σκέψεων καταλήγει σε τοποθετήσεις και συγκροτήσεις. Μετατρέπει επεκτατικά τις αφηγήσεις χρησιμοποιώντας διαμετρήματα που δημιουργούν μια ατμόσφαιρα.
Η εκποίηση που προβάλλει ενέχει δέσμες που κατέχουν εύλογα τα ζητούμενα που παραπέμπουν σε χαράξεις. Εμβαθύνει στις στοιχειώδεις εικονίσεις . Οι χαρακτηριστικές αψίδες του υπερτερούν σε αντίληψη. Η έμπνευση του ενέχει την κλίμακα της πρωτοποριακής στάσης . Εκφράζει διαχρονικές εναλλαγές με απόσταση αλλά και πολύ κοντά στην τρέχουσα επικαιρότητα. Οι βαθμοί των συνειρμών της φόρτισης που αναδεικνύει αγγίζουν ευχάριστα . Τονίζουν την ικανότητα του να ανελίσσεται σε άριστο χειριστή που καταγράφει αλλά και φωτίζει πτυχές και στιγμές.Στα εγκαίνια του Μουσείου παραβρέθηκε μεταξύ αρκετών επισήμων προσώπων ο ιδρυτής του εικαστικού Θεσμού ΤΕΧΝΗΣ ΦΛΟΓΑ Σταύρος Δεληγιάννης.
Το Μουσείο Αλέκος Φασιανός οργανώνει εκθέσεις, συζητήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά.