Κριτική: Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς

Κανείς μας δεν θα ξεχάσει την πτώχευση της χρηματιστηριακής εταιρείας Λήμαν στις αρχές του 21ου αιώνα, ήταν αυτή που οδήγησε στην οικονομική κρίση της γενιάς μας και μόλις λίγα χρόνια αργότερα, στην ένταξη της χώρας μας στα ατέλειωτα μνημόνια. Πώς όμως ξεκίνησε η Λήμαν, αυτός ο αμερικάνικος κολοσσός;

Ήταν κάποτε τρία αδέλφια από μια εβραϊκή οικογένεια κτηνοτρόφων της Βαυαρίας. Δεκαετία 1840 και ο πρώτος αδελφός αποφασίζει να ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για ένα καλύτερο μέλλον. Εγκαθίσταται στην Αλαμπάμα και ανοίγει ένα μικρό κατάστημα υφασμάτων. Αμέσως τον ακολουθούν οι δυο μικρότεροι αδελφοί του. Εργάζονται σκληρά και είναι έξυπνοι έμποροι. Αλλάζουν τα μικρά τους ονόματα για να ακούγονται πιο εύηχα στα αυτιά των νέων συμπατριωτών τους. Εκμεταλλεύονται τον Εμφύλιο Πόλεμο της Αμερικής, σταματούν να εμπορεύονται υφάσματα και γίνονται μεσάζοντες μεταξύ Βορρά και Νότου μεταπουλώντας βαμβάκι στις βιομηχανίες του Βορρά. Οι ίδιοι δεν παράγουν τίποτα αλλά πλουτίζουν από την μεταπώληση. Παντρεύονται και κάνουν παιδιά, τα οποία ακολουθούν το παράδειγμά τους. Εκμεταλλεύονται όλες τις ευκαιρίες των εποχών τους: τη δημιουργία των σιδηροδρομικών γραμμών, το εμπόριο καφέ και καπνού… επιπλέον στο κραχ του 1929, πλουτίζουν στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους (ναι, γιατί τότε παρουσιάζονται οι μεγάλες ευκαιρίες πλουτισμού: στον πόλεμο και στην οικονομική κρίση). Διαφεντεύουν τις τύχες όλης της ανθρωπότητας. Και καθώς περνάει ο καιρός, αυτό που ξεκίνησε ως μια οικογένεια μεταναστών πιστών στη θρησκεία τους και στις παραδόσεις τους, εργαζομένων σκληρά για μια ευπρεπή και άνετη ζωή, μετατρέπεται σε μια ανώνυμη πολυεθνική εταιρεία ανθρώπων, που κυνηγάνε το χρήμα, ανθρώπων που αδιαφορούν για τα πάντα. Και ενώ στην αρχή το εμπόριο αφορούσε υφάσματα και καπνό, στα μετέπειτα χρόνια αφορούσε μόνο το χρήμα.

Ο Ιταλός συγγραφέας Στέφανο Μασσίνι μάς παρουσιάζει την ιστορία των αδελφών Λήμαν, των φτωχών μεταναστών που κατάφεραν να φτιάξουν μια δυναστεία πλούτου και που κυριάρχησαν στο εμπόριο και στα χρηματιστήρια για πάνω από εκατόν πενήντα χρόνια. Ο Μασσίνι είναι θεατρικός συγγραφέας, μεταφραστής, μυθιστοριογράφος και σκηνοθέτης. Από το 2015 είναι διευθυντής του Πίκολο Τεάτρο στο Μιλάνο.

Το έργο του «Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» πρωτοανέβηκε το 2013 στη Γαλλία, ακολούθησε η ιταλική του πρεμιέρα στο Μιλάνο. Το 2018 παρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου σε σκηνοθεσία Σαμ Μέντες. Στην Ελλάδα ανέβηκε αρχικά στο θέατρο Ιλίσια τον Οκτώβριο του 2021.

Στο έργο που πλέον παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου πρωταγωνιστούν τρεις εξαιρετικοί ηθοποιοί: ο Μιχάλης Οικονόμου, ο Παντελής Δεντάκης και ο Αλμπέρτο Φάις. Και οι τρεις μοιράζονται πολλαπλούς ρόλους: στην αρχή της παράστασης είναι τα τρία αδέλφια Λήμαν, μετά μεταμορφώνονται στους γιους τους, στους ανιψιούς τους, στις γυναίκες τους, σε άλλους χρηματιστές. Και είναι καταπληκτικό το φαινόμενο ότι γίνονται απόλυτα πιστευτοί σε όλους αυτούς τους ρόλους χωρίς να αλλάξουν καν ρούχα, χωρίς την βοήθεια διαφορετικού μακιγιάζ και τεχνικής αρωγής. Όλη αυτή η μεταμόρφωση πραγματοποιείται μόνο με την αλλαγή στον τόνο της φωνής, με λίγες κινήσεις και φυσικά με την εμπνευσμένη σκηνοθετική άποψη του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, που παραδίδει κυριολεκτικά μαθήματα σκηνοθεσίας. Εξαιρετικοί και οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη και τα σκηνικά της Ευαγγελίας Θεριανού: η σκηνή του θεάτρου είναι γεμάτη κύβους, που φωτίζονται ανάλογα με την υπόθεση, την μία στιγμή αναπαριστούν τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης και την άλλη τον εσωτερικό χώρο ενός γραφείου. Πάρα πολύ ωραία και τα κουστούμια εποχής της Κλαιρ Μπρεϊσγουέλ. Τέλος η μουσική του Θοδωρή Οικονόμου ντύνει ταιριαστά όλη την παράσταση· στο πιάνο πάνω στην σκηνή συνοδεύει ο Δημήτρης Βεντουράκης.

Εύη Ρούτουλα

Επιμέλεια: Τζένη Κουκίδου

Υπόλοιποι συντελεστές:
Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου με τη συνεργασία της Αγγελικής Κοκκώνη
Επιμέλεια κίνησης: Σεσίλ Μικρούτσικου
Βίντεο: Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Γιαννοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Παπαδάκη
Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου

Πηγή:.koukidaki.gr