Η Αίθουσα Τέχνης «αγκάθι – κartάλος»

οργάνωσε και παρουσιάζει την ατομική έκθεση του

στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Φωτογραφίας της Aθήνας

Athens Photo Festival 2019 (APhF:19)

οργάνωσε και παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας του

Δημήτρη Γράνη

με τίτλο

«Εσώτερο έξω | Inner Out»

Η έκθεση θα είναι επισκέψιμη από 18 Ιουνίου 2019.

Η παρουσίαση της εργασίας θα γίνει το
Σάββατο 22 Ιουνίου στις 13.00
στην Αίθουσα Τέχνης «αγκάθι – κartάλος»

Το «Εσώτερο έξω» – «Inner Out» είναι μια σειρά ατομικών και ομαδικών πορτραίτων που έγιναν σε διάστημα έξι χρόνων.

Η επιλογή των εικονιζόμενων έγινε από οικεία πρόσωπα του φιλικού και οικογενειακού μου περιβάλλοντος αποσκοπώντας στην διεισδυτική μελέτη του ψυχολογικού περιγράμματος των μορφών. Η φωτογραφική αποτύπωση του εσωτερικού κόσμου – Inner – των εικονιζόμενων, και το πως αυτός
διαμορφώνει τον χώρο γύρω τους – Out – ήταν ο σκοπός του εγχειρήματος.

Σκηνοθετώντας την σύνθεση στον εκάστοτε ‘προσωπικό’ χώρο, όπου πρόσωπο και περιβάλλον συνδιαλέγο- νται από τις επιλογές που  χαρακτηρίζουν την ζωή του εικονιζόμενου, καταγράφω με τονφωτογραφικό φακό το ιδιαίτερο και μοναδικό σύμπαν της ταυτότητας του χαρακτήρα του.

Η τεχνική αρτιότητα των εικόνων, με το αυστηρό κάδρο, και το μεγάλο βάθος πεδίου, αποτέλεσαν ζητούμενο. Προέκυψε μία ενότητα δεκαοκτώ φωτογραφικών έργων.

Δημήτρης Γράνης
Θεσσαλονίκη 14 Ιουνίου 2019

Το κείμενο είναι του Ηρακλή Παπαϊωάννου.

Το λεύκωμα με τις φωτογραφίες της έκθεσης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ.

Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Athens Photo Festival

ΣΤΙΓΜEΣ ΜΑΚΡAΣ ΔΙAΡΚΕΙΑΣ

Το πορτραίτο είναι αδιαμφισβήτητα η δημοφιλέστερη ιστορικά θεματογραφία που απασχόλησε τη φωτογραφία. Ως απρόσμενα ευκρινής και βολικά αναπαραγώγιμη εικόνα συνέβαλε, σε μια εποχή που ερχόταν στο προσκήνιο η έννοια της ατομικότητας, στη νεωτερική αυτοσυνειδησία του μέσου ανθρώπου, στη σταδιακή θεμελίωση από τον 19ο αιώνα της φωτογραφίας ως τέχνης και επαγγελματικής πρακτικής. Η συμβολή αυτή έκτοτε αναβαθμίζεται μάλλον παρά φθίνει, αφού η δίψα αναπαράστασης του ανθρώπου αλλά και θέασης της εικόνας του αυξήθηκε εκθετικά με τον καιρό, είτε αυτή αφορά πρωταγωνιστή στην κεντρική σκηνή είτε ανώνυμο πολίτη στην πίσω αυλή. Όμοια, η παράδοση του φωτογραφικού πορτραίτου ανανεώνεται και επαναπροσδιορίζεται, καθώς στο πέρασμα του χρόνου μεταβάλλονται οι άνθρωποι, το κοινωνικό περιβάλλον, οι ιδέες για την ίδια την προσωπογραφία και τη φύση της φωτογραφίας.

Οι εικονιζόμενοι στα πορτραίτα του Δημήτρη Γράνη, δημιουργημένα τα τελευταία πέντε χρόνια, προέρχονται από τον κύκλο του φωτογράφου: μέλη της οικογένειας, φίλοι, συνεργάτες. Η γνωριμία μαζί τους προσφέρει την απαραίτητη οικειότητα για να μελετηθεί αθόρυβα το ψυχολογικό περίγραμμα των μορφών. Ο Γράνης επιλέγει το χώρο, δημόσιο ή ιδιωτικό, που θα φωτογραφηθεί ο καθένας. Εκεί κάνει συνήθως πρόχειρες λήψεις με ένα κινητό τηλέφωνο, προσχέδια που επιτρέπουν να σκηνογραφηθεί με ακρίβεια η σύνθεση. Τα πορτραίτα του θέτουν έτσι έμμεσα το ερώτημα: Μπορεί κανείς να φωτογραφίσει κάτι με το οποίο δεν έχει σημειωθεί η ελάχιστη απαραίτητη τριβή; Είναι όλα απλά ζήτημα διαχείρισης φόρμας και καλών ανακλαστικών; Οι φωτογράφοι, ορμώμενοι ίσως από τη συχνά ακαριαία αμεσότητα της λήψης, απέκτησαν μάλλον αδικαιολόγητη άνεση με το άγνωστο. Έγιναν διερχόμενοι τουρίστες σε ξένες, ενίοτε ιδιαίτερα σύνθετες, πραγματικότητες και με ικανές εξαιρέσεις, στις οποίες καταβάλλεται τίμημα χρόνου και κόπου, αρκέστηκαν τακτικά να ξεσκονίζουν επιμελώς την επιφάνεια. Καθώς, όμως, ο φωτογράφος πλανιέται στον κόσμο και στα δικά του εσωτερικά ημίφωτα, η απαραίτητη αυτή τριβή προβάλλει μόνο ως ζήτημα γνωστικό, αυστηρά λογικής υφής, ή εμπλέκει επίσης τη ζωντανή διαίσθηση, μια λανθάνουσα πνευματικότητα; Ο τίτλος της σειράς, Το εσώτερο έξω, συνιστά νύξη γι’ αυτό, προτείνοντας την ανάγνωση του έξω ως αινιγματική όσο και αναπόφευκτη ίσως συνάρτηση του μέσα.

Το εγχείρημα του Γράνη αντλεί επιρροή από την ακαδημαϊκή ζωγραφική, ιστορικό πρόδρομο της φωτογραφίας. Αυτό προδίδουν η άρτια δομημένη σε επίπεδα σύνθεση, η σχολαστική παράθεση πληροφοριών, η ατμοσφαιρική χρήση του φυσικού συνήθως φωτισμού, η συνολική ακρίβεια της εκτέλεσης. Η πόζα είναι προμελετημένη αλλά συχνά ανεπίσημη, και η μορφή υποχωρεί εμφανώς, υποδεικνύοντας ως ελάσσονα προτεραιότητα τη διεξοδική φιλοτέχνηση της γεωγραφίας του προσώπου. Πιο πολύ φαίνεται να απασχολεί τον Γράνη το πώς ο άνθρωπος ορίζει και ορίζεται από εντοπισμένους μικρόκοσμους που φέρουν τα ποικίλα τρόπαιά του, πώς κατοικεί ένα συγκροτημένο τρόπο ζωής ή εφορμά στο ανοιχτό πεδίο σαν εξερευνητής. Ο εικονιζόμενος διαλέγεται εδώ με επιλεγμένα συμφραζόμενα της ζωής του: τη διαρρύθμιση ενός λιτού ή ευφάνταστα περίπλοκου χώρου, την ιδιαίτερη αμφίεση ή τα σύνεργα μιας ασχολίας· ατενίζει συχνά το φακό, αναγνωρίζοντας τη συμμετοχή του στο επιτελούμενο τυπικό με τρόπο εγκρατή, χωρίς να αφήνεται σε παιγνιώδεις χειρονομίες και σκιρτήματα έκφρασης. Διανύουμε, άλλωστε, την εποχή της αγέρωχης, ελεγχόμενης αυτοεικόνας. Τα έγχρωμα πορτραίτα του Γράνη διατηρούν τελικά μια παράξενη αμφισημία: είναι απολύτως σαφή, μέσα στην πληθωρική τους λεπτομερειακότητα, και συγχρόνως αόριστα, χάρη στη σκόπιμη ανωνυμία τους.

Ο August Sander οικοδόμησε, μέσα από μια τομή στη φωτογραφική προσωπογραφία, την αφανή κοινωνική πυραμίδα της Γερμανίας στο ταραγμένο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Μεταπολεμικά, ο Irving Penn, έκανε πορτραίτα επωνύμων και ανωνύμων σε ένα χώρο ανιστορικό, προκλητικά κενό πληροφοριών, στον οποίο ο καθένας καλούνταν να ξεδιπλώσει τη νεωτερική ή νευρωτική του ιδιαιτερότητα. Με τον ίδιο διάχυτο φωτισμό για όλους, πρόκρινε την ασκητική μοναχικότητα, εικονίζοντας ανθρώπους ευδιάκριτα σύγχρονους, χωρίς ρίζες. Η ακαδημαϊκή ζωγραφική ανέδειξε κυρίως σημαίνοντα πρόσωπα στην ευημερούσα συνθήκη τους, ο Sander έφερε στην επιφάνεια την περίπλοκη κοινωνική διαστρωμάτωση, ενώ ο Penn την ατομικότητα που φωτίζει τη μορφή πέρα από τα υλικά της ψιμύθια. Ο Γράνης, σε μια εποχή ευδαιμονικά υλιστική, αναδεικνύει τη σύγχρονη υπαρξιακή συνθήκη στην οποία άνθρωποι και χώροι συνδέονται συχνά στενά με ένα μοναδικό αλγόριθμο, σφραγισμένο από ιδιαιτερότητες και εμμονές, περιγράφοντας έτσι στα έργα του περισσότερο βιωματικές, συχνά μοναδικές, σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους και τόπους. Η μοναχικότητα δηλώνεται εδώ επίσης, καθώς οι άνθρωποι προβάλλουν συνήθως διακριτικά μόνοι ακόμη κι όταν τυπικά δεν είναι. Τα πορτραίτα αυτά αποδεικνύονται, τελικά, περίτεχνες φωτογραφίες ταυτότητας, με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, επιχειρώντας να φωτίσουν ιδιαίτερους χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασίες. Αναδύονται ακόμη ως στιγμές μακράς διάρκειας. Γιατί τι άλλο είναι ένα καλό φωτογραφικό πορτραίτο από μια ζωτική στιγμή στην οποία οι τροχιές δυο ανθρώπων τέμνονται σε μια ανταλλαγή ρητή και άρρητη, το ίχνος της οποίας εγγράφεται με διάρκεια στον, άυλο πλέον συνήθως, τόπο της εικόνας; Ίσως η μακρά αυτή διάρκεια της στιγμής να συνιστά παραμυθία προς το ευάλωτο της ανθρώπινης φύσης, τη θνητότητα που καραδοκεί. Από άλλη οπτική γωνία, τα πορτραίτα του Γράνη επιτρέπουν να αναλογιστεί κανείς τον κόσμο ως ένα παράξενο άθροισμα ασύμπτωτων μικρόκοσμων, πραγματικών και εννοιακών, που εκτείνονται, οριοθετούνται, αλληλοεισχωρούν. Η ολίσθηση από μια εξασθενημένη, συγκεντρωτική συλλογικότητα προς μια επιβλητική, φυγόκεντρη ατομικότητα συνιστά στα πορτραίτα αυτά ένα υπόγειο επίπεδο διαπραγμάτευσης του ερωτήματος της σύγχρονης ταυτότητας και ένα από τα πιο ακανθώδη κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής.

ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

 

About Post Author

You May Also Like

More From Author

+ There are no comments

Add yours